مهدی مدیری؛ زهرا علی بخشی؛ فرامرز خوش اخلاق؛ علی حنفی
دوره 21، شماره 84 ، اسفند 1391، صفحه 7-20
چکیده
به منظور شناخت سامانه های همدیدی مؤثر در ایجاد یخبند انهای متوسط و شدید شهر تهران و نیز چگونگی تبدیل یخبندان متوسط و شدید به یکدیگر، واکاوی همدیدی یخبندان با استفاده از نقشههای سطح متوسط دریا و تراز های850 و700 هکتوپاسکال در دورة آماری 45 ساله (2005-1961) انجام شد. نتایج همدیدی نشان داد که تبدیل یخبندان متوسط به شدید تا فرین به دلیل ...
بیشتر
به منظور شناخت سامانه های همدیدی مؤثر در ایجاد یخبند انهای متوسط و شدید شهر تهران و نیز چگونگی تبدیل یخبندان متوسط و شدید به یکدیگر، واکاوی همدیدی یخبندان با استفاده از نقشههای سطح متوسط دریا و تراز های850 و700 هکتوپاسکال در دورة آماری 45 ساله (2005-1961) انجام شد. نتایج همدیدی نشان داد که تبدیل یخبندان متوسط به شدید تا فرین به دلیل فرارفت هوای سرد از عرض های بالاتر، قرارگیری ناوه روی منطقه یا تابش زمینی می باشد. با بررسی نقشه های تراز850 هکتوپاسکال مشخص شد کاهش دمای منطقه پژوهش در نتیجة رخداد فرارفت سرد از سامانه های مختلف از شمالغرب تا شمالشرق می باشد. در شکل گیری یخبندان متوسط و شدید در نقشه سطح متوسط دریا، گسترش زبانة پرفشار سیبری و در تراز 700 هکتوپاسکال قرارگیری ناوه در شرق منطقه بیشترین فراوانی و سهم را دارد.
حسن لشگری؛ ویدا خلیلیان
دوره 21، شماره 84 ، اسفند 1391، صفحه 21-34
چکیده
وجود یک ناوه با دامنه بلند در ترازهای میانی و بالایی جو سبب فعال شدن کم فشار گرمایی سودانی میشود. پرفشار واقع درسطح زمین و لایههای زیرین مجاور به سطح زمین مانع از حرکت این کم فشار به سوی شمال شرق میشود. در نتیجه بصورت یک ناوه برگشتی به سوی شمال حرکت میکند. حرکت این سامانه به سوی شمال سبب میشود تا با کم فشار مستقر بر شرق مدیترانه ...
بیشتر
وجود یک ناوه با دامنه بلند در ترازهای میانی و بالایی جو سبب فعال شدن کم فشار گرمایی سودانی میشود. پرفشار واقع درسطح زمین و لایههای زیرین مجاور به سطح زمین مانع از حرکت این کم فشار به سوی شمال شرق میشود. در نتیجه بصورت یک ناوه برگشتی به سوی شمال حرکت میکند. حرکت این سامانه به سوی شمال سبب میشود تا با کم فشار مستقر بر شرق مدیترانه ادغام شود. این سامانه سپس به شرق حرکت کرده و از غرب یا جنوب غرب وارد ایران میشود. پس از ورود بتدریج بسوی مرکز و شمال شرق کشور حرکت میکند و این نواحی را تحت تأثیر قرار میدهد. میزان بارش این سامانه در ابتدا زیاد بوده بطوریکه در مدت 2 تا 3 روز بیش از 50 میلی متر بارش ریزش کرده و زمانیکه بسوی مرکز و شمال شرق کشور منتقل میگردد از میزان شدت بارش کاسته شده و به کمتر از 7 میلیمتر میرسد . تمام نقاط کشور به جز شرق و جنوب شرق از بارش این سامانه بهره مند میشوند.
محمد اسکندری نوده؛ لیلا صیّاد بیدهندی
دوره 21، شماره 84 ، اسفند 1391، صفحه 35-54
چکیده
اسکان غیررسمی یکی از مشکلات شهری است که مهمترین مشخصه آن ناامنی حق تصرف، شرایط ساختاری نابهنجار مسکن، دسترسی ضعیف به خدمات شهری و تغذیه سالم و تراکم بیش از حدّ میباشد. این شرایط بالاخص در کشورهای توسعه نیافته بارزتر است. بیش از نیم تا دو سوم جمعیت شهرهای اینگونه کشورها، در حیطه اسکان غیررسمی قرار دارند. در کشور ایران نیز مشکل اسکان ...
بیشتر
اسکان غیررسمی یکی از مشکلات شهری است که مهمترین مشخصه آن ناامنی حق تصرف، شرایط ساختاری نابهنجار مسکن، دسترسی ضعیف به خدمات شهری و تغذیه سالم و تراکم بیش از حدّ میباشد. این شرایط بالاخص در کشورهای توسعه نیافته بارزتر است. بیش از نیم تا دو سوم جمعیت شهرهای اینگونه کشورها، در حیطه اسکان غیررسمی قرار دارند. در کشور ایران نیز مشکل اسکان غیررسمی بطور مشهودی از دهه 1340 به بعد که رشد شهرنشینی در اوج خود بوده، نمایان گردید و شهرهای کشور را با مشکل جدّی روبرو نموده و همواره میزان آن در حال افزایش است. دولت در ایران تلاش بسیاری در زمینه ساماندهی اسکان غیررسمی نموده است. ضرورت این تلاشها ناشی از تأکیدات قانون اساسی کشور در ارتباط با حق داشتن سرپناه و مسکن مناسب برای شهروندان در بندهای 3 و 31 آن است. این تحقیق سعی دارد تا با استفاده از روش تحلیل عاملی و امتیازدهی با روش لیکرت به ارزیابی میزان موفقیت سیاستهای دولت در ساماندهی اسکان غیررسمی در شهر بندرعباس بپردازد.
بنابراین تحقیق از روش کمّی و نهایتاً تحلیل کیفی نتایج بهره میگیرد. نتایج بررسی حاکی از آن است که دولت در شاخصهای ساماندهی و توانمندسازی اسکان غیررسمی در شهر بندرعباس توفیق چندانی به دست نیاورده است. در این راستا بحث، نتیجهگیری و پیشنهادهایی ارائه شده است.
حجت حاتمی نژاد؛ مجتبی ثابت کوشکی نیان؛ مهدی سقایی؛ حسین حاتمی نژاد
دوره 21، شماره 84 ، اسفند 1391، صفحه 55-84
چکیده
موضوع این مقاله درباره عوامل مؤثر بر مهاجرت در دهستان تکاب شهرستان کاشمر می باشد. با توجه به اهمیت و حساسیت موضوع مهاجرت های روستایی و روند رو به رشد آن به شهرها و روستاهای حاشیه شهرها، این موضوع انتخاب گردیده است. بر اساس طبقه بندی اقلیمی، آب و هوای منطقه از نوع خشک و سرد می باشد و میزان بارندگی سالانه طی دوره آماری بیست ساله ...
بیشتر
موضوع این مقاله درباره عوامل مؤثر بر مهاجرت در دهستان تکاب شهرستان کاشمر می باشد. با توجه به اهمیت و حساسیت موضوع مهاجرت های روستایی و روند رو به رشد آن به شهرها و روستاهای حاشیه شهرها، این موضوع انتخاب گردیده است. بر اساس طبقه بندی اقلیمی، آب و هوای منطقه از نوع خشک و سرد می باشد و میزان بارندگی سالانه طی دوره آماری بیست ساله 87 – 1368 ایستگاه هواشناسی کاشمر 4/189 میلی لیتر و متوسط دمای سالانه 7/17 درجه سانتیگراد می باشد. نرخ رشد جمعیت روستاهای دهستان تکاب در دهه 1385 – 1375 به طور متوسط 5/2- می باشد. یعنی جمعیت از سال 1375 که 7330 نفر بوده، در سال 1385 به 5770 نفر تقلیل یافته و نرخ رشد منفی را به وجود آورده است که بیانگر مهاجر فرستی منطقه می باشد. در بحث اقتصاد کشاورزی، منبع اصلی تأمین درآمد روستاهای دهستان کشاورزی و دامداری می باشد که سود زیادی را عاید کشاورزی نموده است.
روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد. مطالعات علمی و میدانی در روستاهای دهستان تکاب نشان می دهد که بیکاری و درآمد پایین و همچنین کمبود امکانات رفاهی و خدماتی از مهمترین عوامل مؤثر در مهاجرت های روستایی منطقه به شمار می آیند.
غلامحسین اسکانی کزازی
دوره 21، شماره 84 ، اسفند 1391، صفحه 85-94
چکیده
تنگها از جالب توجهترین و پیچیدهترین پدیده های ژئومورفولوژیکی محسوب میشوند. این جلب توجه و پیچیدگی منجر به وضع فرضیههایی چند در مورد چگونگی تشکیل آنها گردیده است. فرضیههایی که به دلیل کثرت استفاده بعضاً جنبه کلاسیک پیدا کردهاند. در این تحقیق دره عرضی تنگ تکاب در تاقدیس خاویز واقع در شمال شرقی بهبهان با استفاده از نقشههای ...
بیشتر
تنگها از جالب توجهترین و پیچیدهترین پدیده های ژئومورفولوژیکی محسوب میشوند. این جلب توجه و پیچیدگی منجر به وضع فرضیههایی چند در مورد چگونگی تشکیل آنها گردیده است. فرضیههایی که به دلیل کثرت استفاده بعضاً جنبه کلاسیک پیدا کردهاند. در این تحقیق دره عرضی تنگ تکاب در تاقدیس خاویز واقع در شمال شرقی بهبهان با استفاده از نقشههای توپوگرافی، زمین شناسی، عکس های هوایی و انجام چند مرحله بازدید میدانی مورد بررسی قرار گرفته، و سعی شده است که چگونگی تشکیل این تنگ که در آن سازندهای اواخر کرتاسه(سازندگورپی) و ائوسن(سازند پابده) و الیگو- میوسن (سازند آهکی آسماری)، به همراه آبرفت های کواترنری رخنمون دارند، روشن گردد. به این ترتیب که فرضیههای رایج در مورد چگونگی تشکیل تنگها در درة عرضی تنگ تکاب به چالش کشیده شده و در نهایت این نتیجهگیری حاصل شده است که منشاء دره عرضی تنگ تکاب را میتوان بر اساس فرایندهایی که امروزه به طور فعال دست اندرکارتغییر سطوح وسیعی از زاگرس هستند تعیین نمود و نیازی به نتیجه گیری از هیچ مکانیسم، حادثه یا ساخت صرفاً فرضیه ای برای توجیه آن وجود ندارد. به عبارت دیگر میتوان گفت که، در شکل گیری دره عرضی تنگ تکاب نه یک فرایند خاص بلکه چندین فرایند به طور همزمان نقش داشتهاند.
محسن رضایی عارفی
دوره 21، شماره 84 ، اسفند 1391، صفحه 95-104
چکیده
انجام اقدامات حفاظت آب وخاک و آبخیزداری در راستای حذف و یا تقلیل خسارات ناشی از استفاده ناشایست انسان از محیط طبیعی از جمله مواردی است که بعضاً از سال های پیش آغاز گردیده و اکنون نیز ادامه دارد. لکن ارزیابی تأثیر عملیات آبخیزداری در راستای دستیابی به اهداف طرح های مربوطه تاکنون بطور علمی و منطقی در ایران کمتر مد نظر بوده است. از ...
بیشتر
انجام اقدامات حفاظت آب وخاک و آبخیزداری در راستای حذف و یا تقلیل خسارات ناشی از استفاده ناشایست انسان از محیط طبیعی از جمله مواردی است که بعضاً از سال های پیش آغاز گردیده و اکنون نیز ادامه دارد. لکن ارزیابی تأثیر عملیات آبخیزداری در راستای دستیابی به اهداف طرح های مربوطه تاکنون بطور علمی و منطقی در ایران کمتر مد نظر بوده است. از این رو در مقاله حاضر به بررسی تأثیرات عملیات آبخیزداری در بخشی از حوضه آبریز بند قراء کاشمر به وسعت حدود 1200 هکتار و جمعیت 824 نفر (در سال 1379) در روستای بند قراء مورد بررسی قرار گرفته است.اقدامات آبخیزداری در حوضه مورد مطالعه در سال1379 شروع و با توجه به تخصیص اعتبار از استان خراسان در سال 1383 به پایان رسیده است. اقدامات آبخیزداری در حوضه آبریز بندقراء باعث کنترل سیلاب، تغذیه آب های زیرزمینی، کاهش گل آلودگی آب ها و در نهایت باعث افزایش میزان محصولات کشاورزی در منطقه شده است.طبق نظر روستاییان انجام اقدامات آبخیزداری در میزان تولید محصولات زراعی، مهاجرت مردم منطقه و تغییر وسعت اراضی بایر مؤثر واقع گشته است. در حوضه مورد مطالعه عملیات آبخیزداری شامل عملیات مکانیکی (ساختمانی)، بیومکانیکی و بیولوژیکی بوده است. عملیات آبخیزداری از نوع مکانیکی موفقیتآمیز بوده است ولی عملیات بیولوژیکی به دلیل خشکسالی و کمبود بارندگی و عدم تکمیل اجرای عملیات بیولوژیکی و نیز چرای بیرویه دام با عدم موفقیت همراه بوده است. عملیات بیومکانیکی هم موفقیتآمیز بوده است.
سارا شیخ فخرالدینی؛ احمد عباس نژاد؛ سمیه ذهاب ناظوری
دوره 21، شماره 84 ، اسفند 1391، صفحه 105-120
چکیده
آتشفشان خاموش بیدخوان یک استراتوولکان است که در فاصله 40 کیلومتری جنوبشرق بردسیر کرمان، در محدودهای به طول جغرافیایی ´25 و˚56 تا´30 و˚56 و عرض جغرافیایی 35 و˚29 تا´40 و˚29 ، با وسعت حدود 400 کیلومترمربع واقع شده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی ژئواکولوژیکی این آتشفشان می باشد. بدین منظور ضمن معرفی علم ژئواکولوژی، ابتدا زمین ...
بیشتر
آتشفشان خاموش بیدخوان یک استراتوولکان است که در فاصله 40 کیلومتری جنوبشرق بردسیر کرمان، در محدودهای به طول جغرافیایی ´25 و˚56 تا´30 و˚56 و عرض جغرافیایی 35 و˚29 تا´40 و˚29 ، با وسعت حدود 400 کیلومترمربع واقع شده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی ژئواکولوژیکی این آتشفشان می باشد. بدین منظور ضمن معرفی علم ژئواکولوژی، ابتدا زمین شناسی و توپوگرافی این آتشفشان توضیح داده شده، سپس تأثیر این آتشفشان بر آب و هوا، آبشناسی و پوشش گیاهی منطقه تعیین شده است. در نهایت تأثیر آن بر زندگی انسان توجیه شده است. براساس این مطالعه، در اثر وجود این آتشفشان (به عنوان یک عارضه) میزان ریزش های جوّی سالانه حدود 13 میلیون مترمکعب افزایش و درجه حرارت متوسط سالانه حدود 4 درجه سانتیگراد کاهش یافته است. به تبع آن اقلیم منطقه تغییر کرده بطوریکه ضریب خشکی دومارتون از 15 به 28 رسیده است. به تبعیت از تغییر آب و هوای منطقه که از نوع افزایش بارش و کاهش تبخیر بوده است، شرایط برای شکل گیری یک دره پرآب و رودخانه نیمه دائمی زهکش کننده کالدرای این آتشفشان فراهم شده است. همچنین پوشش گیاهی محدوده مرتفع تشکیل دهنده آتشفشان انبوه تر شده است. این شرایط موجب استقرار چندین روستا در دره فوق شده که به علت فقدان سطوح هموار برای زراعت و وجود آب و هوای سرد تقریباً تنها کاشت درختان گردو را امکان پذیر ساخته و در کنار آن مراتع مناسب جهت چرای احشام در سطح مخروط آتشفشان را به وجود آورده است. لذا وجود این آتشفشان به عنوان یک عارضه بر امکان استقرار انسان، محلهای قابل استقرار و سبک زندگی انسان تأثیر گذاشته است.
سید رامین غفاری؛ پژمان محمدی ده چشمه
دوره 21، شماره 84 ، اسفند 1391، صفحه 121-132
چکیده
پیاده و پیاده روها به عنوان دو عنصر پویا و پایا در فضای شهر، جزء لاینفک زندگی شهری در شهرهای پیشرفته جهان به شمار میآیند و پیاده روی به عنوان یک فعالیت مفرح و لذت بخش، سهم قابل توجهی از اوقات شهروندان درشهرهای مختلف دنیا را به خود اختصاص داده است. توجه بیش از حد به نیازهای حرکت سواره و غفلت از حفظ و ساماندهی فضای پیاده و پیاده ...
بیشتر
پیاده و پیاده روها به عنوان دو عنصر پویا و پایا در فضای شهر، جزء لاینفک زندگی شهری در شهرهای پیشرفته جهان به شمار میآیند و پیاده روی به عنوان یک فعالیت مفرح و لذت بخش، سهم قابل توجهی از اوقات شهروندان درشهرهای مختلف دنیا را به خود اختصاص داده است. توجه بیش از حد به نیازهای حرکت سواره و غفلت از حفظ و ساماندهی فضای پیاده و پیاده رو از عمده نقایص شهرسازی جهان معاصر به شمار می آید که سبب کاهش کیفیت محیط شهری و افول ارزش های اجتماعی، فرهنگی و بصری در فضاهای شهری می گردد. توجه به حرکت پیاده و نیازهای آن به عنوان یک موضوع فراموش شده مهم شهری در دوسه دهه گذشته گرایش ها و دیدگاه های جدیدی در عرصه شهرسازی به عنوان جنبش پیاده گستری یاد می شود.
بر این اساس نتایج تحقیق فراروکه با عنوان بررسی پدیده سد معبر در پیاده روهای شهری (مطالعه موردی: شهرکرد- خیابان ملت)، با استعانت از مطالعات میدانی و تکمیل پرسشنامه در بین262 نفرعابرپیاده (نمونه ی آماری منتخب به روش کوکران) انجام شده است نشان می دهد که:
استفاده از فضای پیاده روها برای عرضه اجناس (بارگیری، تخلیه بار و..) پدیده سد معبر را تشدید نموده است. همچنین بین پدیده سدمعبر و افزایش نارضایتی عمومی عابرین پیاده رابطه معنی داری وجود دارد.
رسول افضلی؛ زهرا کاتب ازگمی
دوره 21، شماره 84 ، اسفند 1391، صفحه 133-144
چکیده
در هرجامعه ای استفاده از تفریح و اوقات فراغت، به عنوان یکی از حقوق مهم ملت تلقی می شود. باید برای همه افراد جامعه همزمان باشغل و درآمد کافی، امکان وتوان استفاده از اوقات فراغت وتفریح فراهم آید، و زمینه های لازم از نظر حقوقی وقانونی ایجاد شود، تا افراد جامعه بتوانند در فضایی مناسب به حق قانونی خود برسند. لذا جهت بررسی وضعیت اوقات ...
بیشتر
در هرجامعه ای استفاده از تفریح و اوقات فراغت، به عنوان یکی از حقوق مهم ملت تلقی می شود. باید برای همه افراد جامعه همزمان باشغل و درآمد کافی، امکان وتوان استفاده از اوقات فراغت وتفریح فراهم آید، و زمینه های لازم از نظر حقوقی وقانونی ایجاد شود، تا افراد جامعه بتوانند در فضایی مناسب به حق قانونی خود برسند. لذا جهت بررسی وضعیت اوقات فراغت از نظر حقوق شهروندی و میزان اطلاعات افراد ازاین حقوق و قوانین ونقش دولت و سازمان ها در امر رسیدگی به امور اوقات فراغت ووضع قوانین فراغتی 210 پرسشنامه بین مردم در پارک لاله واقع درمنطقه شش کلان شهر تهران توزیع شد. در پردازش پرسشنامه از نرم افزار و طیف پنجگانه ترتیبی لیکرت استفاده شد، و نتایج حاکی از آن بود که مردم ازامنیت و آزادی های لازم در فضاهای فراغتی خود برخوردارند، درمورد قوانین حقوقی فراغت اطلاع چندانی ندارند، همچنین به نقش دولت در سرو سامان دادن فضاهای فراغتی و قوانین مربوط به آن اهمیت زیادی می دهند.
شهاب الدین شرافتی؛ منوچهر معصومی
دوره 21، شماره 84 ، اسفند 1391، صفحه 145-156
چکیده
عوامل زیادی همچون رشد گیاهان ، افتادن درختان، رانش و فرونشست زمین و سیلاب ها می توانند سبب آسیب رسانی به خطوط انتقال نیرو (برق) شوند. در نتیجه جهت شناسایی نقاط در معرض خطر، روش های گوناگونی به کار گرفته می شود. مانند بازرسی های زمینی، فتوگرامتری هوایی و لیدارکه زمانبری و هزینه ی زیاد، از جمله ویژگی های آنهاست. ازسوی دیگر، پیشرفت فنآوری ...
بیشتر
عوامل زیادی همچون رشد گیاهان ، افتادن درختان، رانش و فرونشست زمین و سیلاب ها می توانند سبب آسیب رسانی به خطوط انتقال نیرو (برق) شوند. در نتیجه جهت شناسایی نقاط در معرض خطر، روش های گوناگونی به کار گرفته می شود. مانند بازرسی های زمینی، فتوگرامتری هوایی و لیدارکه زمانبری و هزینه ی زیاد، از جمله ویژگی های آنهاست. ازسوی دیگر، پیشرفت فنآوری سنجش از دور در سال های اخیر،جایگزین مناسبی را برای پردازش های مکانی، پیشرو نهاده است. در این پژوهش ابتدا توانایی تصاویر سنجنده ی IRS-P5 در استخراج خودکار دکل های انتقال برق بررسی شده است. این سنجنده تنها در یک باند و با تفکیک پذیری مکانی 5/2 متر تصویربرداری می کند. در نتیجه توانایی این سنجنده جهت استخراج عوارض کوچک،نسبت به سنجنده هایی چون GeoEyeIو WorldviewII که در چند محدوده ی طیفی تصویربرداری می کنند و دارای تفکیک پذیری مکانی حدود 5/0 متر در باند پانکروماتیک هستند، کمتر است. در تصاویر سنجنده یP5، برخلاف GeoEyeI، دکل و سایه ی آن به صورت جداگانه تفکیک پذیر نیستند. بلکه هر دو به صورت یک لکه ی تیره دیده می شوند که این موضوع شناسایی دکل را دشوار می کند. در این پژوهش از شروط متعددی جهت استخراج دکل ها استفاده شده است. نتایج نشان می دهد با استفاده از تصاویر سنجنده P5 و اعمال پردازش های مناسب، می توان خطوط انتقال نیرو را با دقت خوبی در مناطق همگن تشخیص داد. البته دقت روش پیشنهادی این پژوهش در مناطق دارای نویز زیاد و نیز مناطقی که تغییرات درجات خاکستری تصویر زیاد است و عوارض شبیه دکل به وفور دیده می شود، کاهش می یابد. در این پژوهش همچنین جهت بررسی امکان استفاده از اختلاف ارتفاع نقاط بالا و پایین دکل در شناسایی آن، زوج تصویر سنجنده هایP5 وWorldviewI، به کارگرفته شده اند. نتایج نشان می دهد بر خلاف زوج تصویر سنجنده ی P5 که در آن به دلیل تفکیک پذیری مکانی نسبتاً پایین، امکان تناظریابی نقاط بالا و پایین دکل ها در دو تصویر وجود ندارد و درنتیجه نمی توان ارتفاع دکل را اندازه گرفت، در تصاویر سنجنده ی WorldviewI می توان از ویژگی اختلاف ارتفاع دکل در تمایز این عارضه از عوارض سطحی مشابه (مانند لکه های تیره سطحی)، استفاده کرد. البته، حتی در تصاویر دارای تفکیک پذیری مکانی بالا نیز تناظریابی دکل ها در زوج تصویر، دشوار و نیازمند به کارگیری پردازش های مناسب است.