حمید باقری؛ محمدرضا ملک؛ علی اسماعیلی؛ مهدیه قدسی نژاد
چکیده
در دهههای اخیر محدودیت منابع آب شهری و فرسودگی خطوط انتقال، عمرکوتاه عناصر شبکهی آب، افزایش شکستگی لولهها و تلفات بالای شبکهها سبب افزایش هزینههای اقتصادی و اجتماعی در بهرهوری از زیرساختهای شبکهی توزیع شده است. کمبود اطلاعات، قدمت دادههای مربوط به شبکه و عدم وجود سیستم اطلاعرسانی مکانی حوادث، یکی از بزرگترین مشکلات ...
بیشتر
در دهههای اخیر محدودیت منابع آب شهری و فرسودگی خطوط انتقال، عمرکوتاه عناصر شبکهی آب، افزایش شکستگی لولهها و تلفات بالای شبکهها سبب افزایش هزینههای اقتصادی و اجتماعی در بهرهوری از زیرساختهای شبکهی توزیع شده است. کمبود اطلاعات، قدمت دادههای مربوط به شبکه و عدم وجود سیستم اطلاعرسانی مکانی حوادث، یکی از بزرگترین مشکلات فراروی مدیریت شبکههای انتقال آب میباشد. گرچه تهیهی اینگونه دادهها توسط سازمانهای دولتی نظارت شده و تحت استانداردهای خاصی هستند، اما کماکان مشکل کمبود، نقص و دیرکرد تهیه داده مشهود است. یکی از راهکارهای ارائه شده برای حل این مشکل، استفاده از مشارکت شهروندان در تهیهی دادههای مکانی میباشد. استفاده از محیطهای اطلاعات مکانی مردمگستر و اطلاعات افراد بومی میتواند روش سریعتر و کمهزینهتری برای به روزرسانی نقشهها باشد. در چارچوب مقالهی حاضر از محیط اطلاعات مکانی مردمگستر برای تسریع فرآیند خدماترسانی در شبکههای آب شهری به هنگام به وجود آمدن مشکلاتی از قبیل نشت لولههای آب، ترکیدن لولهها، حفاریهای غیرقانونی و غیره استفاده شده است.پس از مدلسازی و طراحی سیستم پیشنهادی، پیادهسازی آن در محیط Visual Studio2012و در چارچوب ASP.NETو با زبانC# انجام شد. برای ذخیره اطلاعات مکانی و غیرمکانی به ترتیب از پایگاه داده SQLServer2012و GeoDataBase استفاده شد. برای ورود نقشهها بر روی سیستم از نرمافزار ArcGIS Server10.2بهره گرفته شد. در پایان طبق نظرسنجی انجام شده از مردم حدود 80 درصد از افراد شرکتکننده، از سیستم طراحی شده رضایت داشتند. همچنین براساس نظرسنجی که از 4نفر از کارشناسان سازمان آب صورت پذیرفت، 3نفر آنها از طراحی چنین سیستمی رضایت داشتند.
میرنجف موسوی؛ مهدی مدیری
چکیده
برنامه های توسعه مهمترین ساز وکار حکومت برای تحقق عدالت در جامعه است. به همین دلیل توجه اساسی به عدالت اکولوژیکی، اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و فرهنگی در برنامه نویسی و تنظیم آن در چارچوب عدالت اسلامی به ساختیابی عادلانۀ جامعه و تعالی و پیشرفت متوازن در همۀ ابعاد، عرصه ها، قشرها و مناطق مختلف جغرافیایی کشور منجر می شود. در این راستا، ...
بیشتر
برنامه های توسعه مهمترین ساز وکار حکومت برای تحقق عدالت در جامعه است. به همین دلیل توجه اساسی به عدالت اکولوژیکی، اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و فرهنگی در برنامه نویسی و تنظیم آن در چارچوب عدالت اسلامی به ساختیابی عادلانۀ جامعه و تعالی و پیشرفت متوازن در همۀ ابعاد، عرصه ها، قشرها و مناطق مختلف جغرافیایی کشور منجر می شود. در این راستا، برنامه های آمایش سرزمین چارچوب مهمی در پیشرفت متوازن جامعه در تمام ابعاد و ساماندهی نابرابری های منطقه ای به شمار می روند. هدف از این پژوهش، اولویت سنجی شاخص های عدالت اسلامی ایرانی در تحقق آمایش سرزمین و توسعۀ متعادل در ایران است. نوع پژوهش بنیادی ـ کاربردی و روش به کار رفته توصیفی ـ تحلیلی است. شاخص های بررسی عدالت، 35 شاخص عدالت اکولوژیکی، کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی است. جامعۀ آماری 31 استان کشور است. ابزار گردآوری اطلاعات، مطالعۀ اسناد و مدارک و داده های سرشماری های عمومی نفوس و مسکن در شاخص های مختلف میباشد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از مدلهای تحلیل شبکه و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل تحلیل شبکه نشان میدهد، شاخصهای عدالت اقتصادی با مقدار 282/0 بیشترین نقش را در نابرابریهای منطقهای در بین استانهای کشور دارد. چرا که در اغلب شاخصهای مورد مطالعه تفاوت هایی به لحاظ چگونگی توزیع ثروت و درآمد، گسترش فقر، سرانۀ درآمد خانوارها وجود دارد که منجر به عدم تحقق عدالت در جامعه میشود. همچنین یافتههای تحلیلی مدلسازی معادلات ساختاری نشان میدهد، مؤلفههای عدالت اقتصادی در مناطق مختلف کشور بسیار متفاوت میباشد. بر اساس برآورد ضرایب استاندارد شدۀ مدل ساختاری تحقیق و سطح معناداری (079/0 =) است که بیانگر تأثیرات عوامل اقتصادی بر روی نابرابریهای منطقهای در کشور با ضریب مستقیم و مثبت 86/0 (51/9) است. میتوان گفت این نابرابریها ناشی از عدم رعایت تعادل و توازن در کشور است و عدم توازن در منابع، فعالیتها، امکانات، جمعیت، خدمات و یا انباشتگی در برخی نقاط جمعیتی از جمله کلانشهرها قابل مشاهده است که با عدالت و توزیع عادلانۀ خدمات و امکانات در تناقض می باشد و منجر به زیر سؤال رفتن عدالت اجتماعی میگردد. در نهایت راهبردهایی جهت ساماندهی نابرابریهای منطقهای در چارچوب عدالت اسلامی و تحقق عدالت سرزمینی ارائه شده است.
محسن احد نژاد روشتی؛ شهریور روستایی؛ محمدجواد کاملی فر
چکیده
شبکه معابر شهری از مهمترین شریانهای حیاتی شهرها محسوب میشوند که مخصوصاً بعد از بحران، در عملیات امداد و نجات، تخلیهی مجروحان و آسیب دیدگان تأثیر بسزایی دارند. بنابراین ارزیابی آسیبپذیری شبکه معابر شهری و برنامهریزی برای کاهش این آسیبها امری ضروری مینماید. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی با هدف ارزیابی شبکه معابر شهری ...
بیشتر
شبکه معابر شهری از مهمترین شریانهای حیاتی شهرها محسوب میشوند که مخصوصاً بعد از بحران، در عملیات امداد و نجات، تخلیهی مجروحان و آسیب دیدگان تأثیر بسزایی دارند. بنابراین ارزیابی آسیبپذیری شبکه معابر شهری و برنامهریزی برای کاهش این آسیبها امری ضروری مینماید. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی با هدف ارزیابی شبکه معابر شهری در برابر زلزله با رویکرد مدیریت بحران در منطقه 1 تبریز انجام گرفته است. برای ارزیابی آسیبپذیری شبکه معابر منطقه1 تبریز، 3معیار درجه محصوریت، تراکم و ویژگیهای ساختمانی انتخاب شدند که معیار تراکم شامل زیر معیار تراکم جمعیتی و تراکم ساختمانی و معیار ویژگیهای ساختمانی شامل پنج زیر معیار قدمت بنا،کیفیت بنا، نوع کاربری، سطح اشغال و نوع مصالح میباشد که هریک از این زیر معیارها، خود نیز دارای چندین زیرمعیار هستند که با روش دلفی ارزشگذاری شدند. در نهایت پس از ارزیابی آسیبپذیری معابر در هر زیر معیار، با روش ارزیابی چندمعیاره (MCE) در قالب نرم افزار IDRISI، معیارها همپوشانی شدند. نتایج نهایی حاکی از این است که، آسیبپذیری شبکه معابر محدودهی مورد مطالعه (جز در محلات نوساز)، بیشتر از حد متوسط، و عمدتاً زیاد و خیلی زیاد است. آسیبپذیری شبکه معابر در محلات اسکان غیررسمی بیشتر به چشم میخورد که در برنامهریزیها باید در اولویت قرار بگیرند.
صالح آرخی
چکیده
براثرفعالیتهای انسانی وپدیدههای طبیعی چهره زمین همواره دستخوش تغییر میشود. ازاینروبرای مدیریت بهینه مناطق طبیعی آگاهی از نسبت تغییرات پوشش/کاربری اراضی ازضروریات محسوب میشود. تحقیق حاضرباهدف آشکارسازی تغییرات پوشش/کاربری اراضی منطقه آبدانان درطی دوره زمانی25ساله انجام شد.برای انجام تحقیق از تصاویر سال 1364، 1379 و 1389 سنجنده ...
بیشتر
براثرفعالیتهای انسانی وپدیدههای طبیعی چهره زمین همواره دستخوش تغییر میشود. ازاینروبرای مدیریت بهینه مناطق طبیعی آگاهی از نسبت تغییرات پوشش/کاربری اراضی ازضروریات محسوب میشود. تحقیق حاضرباهدف آشکارسازی تغییرات پوشش/کاربری اراضی منطقه آبدانان درطی دوره زمانی25ساله انجام شد.برای انجام تحقیق از تصاویر سال 1364، 1379 و 1389 سنجنده TM، ETM+ و TMماهواره لندست استفاده شده وپس ازانجام تصحیحات موردنیاز درمرحله پیشپردازش،باطبقهبندی شیءگراتصاویردرمحیط نرمافزار Idrisi Selvi، نقشه آشکارسازی تغییرات تهیه شده ونتایج نهایی ارائه شده است. نتایج حاصله نشان میدهد در فاصله سالهای 1364 تا 1389، شاهد روند کاهشی اراضی با پوشش مرتعی متوسط و خوب هستیم که بیانگر روند کلی تخریب در منطقه از طریق جایگزین شدن مراتع متوسط و خوب توسط کاربریهای مرتع فقیر و اراضی بایر هستیم. ضرایب ارزیابی صحت استخراج شده (دقت کل و ضریب کاپا به ترتیب 95% و 94/0)،نشاندهنده دقت بالای این روش طبقهبندی است. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق پیشنهاد می شود که روش طبقه بندی شیءگرا در تهیه نقشه های پوشش/کاربری اراضی و همچنین آشکارسازی تغییرات مورد استفاده قرار گیرد.
یاشار ذکی؛ عاطفه گلفشان
چکیده
همزمان با شتاب گرفتن فرایند «جهانیشدن» بهخصوص «جهانیشدن اقتصاد» گروهی از اندیشمندان دست به نظریهپردازیهای جدید زده و مدعی این مطلب شدند که فرایند جهانیشدن اهمیت «مکانها» را از بین برده و «فاصله و مرز» دیگر معنایی ندارد. آنها مدعی شدند (جغرافیا دیگر مرده است) و «نقشههای جغرافیایی» چندان در ...
بیشتر
همزمان با شتاب گرفتن فرایند «جهانیشدن» بهخصوص «جهانیشدن اقتصاد» گروهی از اندیشمندان دست به نظریهپردازیهای جدید زده و مدعی این مطلب شدند که فرایند جهانیشدن اهمیت «مکانها» را از بین برده و «فاصله و مرز» دیگر معنایی ندارد. آنها مدعی شدند (جغرافیا دیگر مرده است) و «نقشههای جغرافیایی» چندان در دنیای جدید کارآمد نیستند. در پاسخ به این نظرات، جغرافیدانان زیادی دست به انجام یک سری تحقیقات انتقادی و تدوین مقالاتی در نقد این ادعا زدند. یکی از این کارها تهیه «نقشههای جدید ژئوپلیتیکی» است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و رایانهای به این مسئله پرداخته شد که جهانیشدن چه تأثیری روی نقشه ژئوپلیتیکی داشته و آیا جهانیشدن، نقش جغرافیا و نقشههای سیاسی را کمرنگ کرده است. همانطور که میدانیم شهرها در عرصه جهانیشدن خارج از مرزهای سیاسی خود به نقشآفرینیهای جدیدی دست زدند و گاه اهمیتی فراتر از حکومتهای خود پیدا کردند. «نقشههای جدید ژئوپلیتیکی» بجای تمرکز روی کشورها و مرزهای واقعی به سمت نقشههایی رفته که به ترسیم «روابط شهرها» توجه میکند و در آن مرزهای واقعی چندان اهمیتی ندارد. در این راستا کارهای ارزندهای انجام گرفته که یکی از آنها کار تیلور و همکارانش است. در «نقشههای جدید ژئوپلیتیکی» تمرکز روی ارتباطات بین شهرها در سراسر جهان است. ترسیم ارتباطات شهرهای سراسر جهان به بازنمایی جدید از «فضای اقتصاد جهانی جریانها» کمک میکند که تکمیلکننده و نه جایگزین «فضای سیاسی بینالمللی مکانها» هستند. به عبارتی دیگر نقشههای جدید جریانهای اقتصادی شهرهای جهانی تنها مکملی برای نقشه سیاسی بینالمللی کشورها هستند که برای فهم تغییرات اجتماعی جدید تحت شرایط جهانیشدن یک چهارچوب فضایی مناسب را فراهم میآورند.
رضا آقاطاهر؛ محمد فلاح ززولی؛ مهرداد زرافشار؛ محسن جعفری
چکیده
تحقیق حاضر با هدف مکانیابی مراکز مستعد دفاعی و تعیین مناطق مساعد احداث آن در بخشی از جنگلهای متراکم در استان گلستان-شهرستان علیآباد کتول با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام شده است. به این منظور با استفاده از نظرات کارشناسان خبره دفاعی، اساتید دانشگاه، کارشناسان نظامی و مرور منابع، لایههای ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف مکانیابی مراکز مستعد دفاعی و تعیین مناطق مساعد احداث آن در بخشی از جنگلهای متراکم در استان گلستان-شهرستان علیآباد کتول با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام شده است. به این منظور با استفاده از نظرات کارشناسان خبره دفاعی، اساتید دانشگاه، کارشناسان نظامی و مرور منابع، لایههای اطلاعاتی درصد شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، فاصله از شبکه آبراهه، فاصله از جاده، فاصله از روستاها، سنگشناسی (لیتولوژی)، تراکم پوشش گیاهی و فاصله از مناطق شهری به عنوان عوامل مؤثر بر مکانیابی مراکز مستعد دفاعی در مناطق جنگلی شناسایی شده و نقشههای مذکور در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه و رقومی گردیدند.در مرحله بعد فرمهای استاندارد AHP تهیه و به منظور وزندهی و اولویتبندی عوامل مؤثر در اختیار کارشناسان مختلف قرار گرفتند. فرمهای وزندهی شده جمعآوری وهریک ازآنها به صورت جداگانه در نرمافزارExpert Choice و ماژول AHP در نرمافزار Arc GIS 9.3 مورد آنالیز قرار گرفت. نهایتاً وزن هر یک از معیارها و زیرمعیارهای مرتبط با هدف مشخص گردید. نتایج ارزیابی نشان داد که سه عامل فاصله از شهر (321/0)، فاصله از جاده (217/0) و سنگشناسی (176/0) به ترتیب بیشترین تأثیر را در مکانیابی مراکز مستعد دفاعی منطقه مورد مطالعه داشته، در حالیکه تراکم پوشش گیاهی(023/0) و جهت شیب (017/0) کمترین تأثیر را داشتهاند. نهایتاً نقشه نهایی پتانسیل مراکز مستعد دفاعی با استفاده از مدل AHP در محیط نرمافزار GIS تهیه و به چهار طبقه پتانسیل کم (07/9 درصد)، متوسط (80/41 درصد)، زیاد (01/30 درصد) و خیلی زیاد (13/19 درصد) تقسیمبندی گردید.
رضا منصوری؛ امیر صفاری
چکیده
بخش هایی از پوسته زمین در عهد حاضر دارای حرکات زمین ساختی هستند و در آینده نیز مستعد بروز خطر خواهند بود. از این رو، اشکال ژئومورفولوژیکی در برابر فعالیت های زمین ساختی بسیار حساس بوده و در اثر این حرکات تغییر می کنند. ارزیابی فعالیت های زمین ساختی با استفاده از برخی از شاخص های کمی، نقش مهمی را در شناخت این فعالیت ها داشته و به تفسیر ...
بیشتر
بخش هایی از پوسته زمین در عهد حاضر دارای حرکات زمین ساختی هستند و در آینده نیز مستعد بروز خطر خواهند بود. از این رو، اشکال ژئومورفولوژیکی در برابر فعالیت های زمین ساختی بسیار حساس بوده و در اثر این حرکات تغییر می کنند. ارزیابی فعالیت های زمین ساختی با استفاده از برخی از شاخص های کمی، نقش مهمی را در شناخت این فعالیت ها داشته و به تفسیر وضعیت زمین ساختی مناطق کمک می نماید. در این پژوهش از شاخص های شیب طولی رودخانه(SL)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن(VF)، عدم تقارن حوضه زهکشی(AF)، تقارن توپوگرافی معکوس(T)، نسبت شکل حوضه(BS) و پیچ و خم رودخانه(S) برای تعیین میزان فعالیت زمین ساختی حوضه آبخیز فرحزاد در شمال شهر تهران استفاده شده است. این حوضه با وسعتی معادل 8/35 کیلومترمربع، یکی از زیرحوضه های محدوده کوهستانی شمال این شهر می باشد که با توجه به وقوع فرایندهای دامنه ای(از جمله لغزشی و ریزشی)، مکان مناسبی برای ارزیابی فعالیت نسبی زمین ساخت به حساب می آید. رودخانه فرحزاد این حوضه از ارتفاعات خاوری امامزاده داوود سرچشمه می گیرد. روش تحقیق بر پایه روش تحلیلی استوار است. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی منطقه مورد مطالعه، تصویر ماهواره ای و سامانه اطلاعات جغرافیایی در قالب نرم افزار ARC GIS 10 می باشد. همچنین، نتایج کمی بدست آمده طی چندین مرحله کار میدانی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهد که منطقه مورد مطالعه براساس شاخص های SL، VF، AF، T، SMF، EU، FDو S از لحاظ زمین ساختی در وضعیت فعال و تنها بر اساس شاخص BSدر حالت نیمه فعال قرار دارد. تحلیل این کمیت ها در مجموع نشانگر فعال بودن این حوضه در عهد حاضر می باشد و حوضه براساس شاخص IATدر کلاس 1 قرار می گیرد. این نتایج با شواهد ژئومورفولوژیکی از جمله وقوع زمین لغزش در منطقه نیز مطابقت دارد.
ناهید سجادیان
چکیده
تاکنون طرحهایی چند در جهت کاهش آلودگی هوای شهر تهران به مرحله اجراگذاشته شده است. اما مسئله این است که در کنار سایر کاستیها، این طرحها اغلب با تبعیت از مدیریت بحران به جای مدیریت ریسک،در واقع عکسالعملی منفعلانه ومقطعی در مقابل افزایش آلودگی هوا بوده ودر تصمیمات مدیریتی مبتنی بر این طرحها از سامانه پشتیبانی تصمیمگیری استفاده ...
بیشتر
تاکنون طرحهایی چند در جهت کاهش آلودگی هوای شهر تهران به مرحله اجراگذاشته شده است. اما مسئله این است که در کنار سایر کاستیها، این طرحها اغلب با تبعیت از مدیریت بحران به جای مدیریت ریسک،در واقع عکسالعملی منفعلانه ومقطعی در مقابل افزایش آلودگی هوا بوده ودر تصمیمات مدیریتی مبتنی بر این طرحها از سامانه پشتیبانی تصمیمگیری استفاده نشده است. لذا این پژوهش به سبب اهمیت موضوع با روشی تحلیلی-کاربردی وبا استفاده از دادههای ساعتی، غلظت منوکسید کربن 12 ایستگاه از مجموعه ایستگاههای سنجش آلودگی هوا متعلق به شرکت کنترل کیفیت هوا وهمچنین دادههای هواشناسی سرعت باد، جهت باد ودما مربوط به ایستگاه مهرآباد، همگی مربوط به سال1389، و دادههای حجم همسنگ سواری معابر شهر تهران با هدف پیشبینی زمانی-مکانی آلودگی هوای ناشی از حمل ونقل شهری کلانشهر تهران در راستای کاربرد در سامانه پشتیبانی تصمیمگیری فضایی مدیریت کیفیت هوا و با هدف نهایی مدیریت بهینه حمل و نقل شهری کلانشهر تهران به تحقیق پرداخت. در این راستا، از آنجا که هدف غایی تحقیق حاضر، بهرهگیری از نتایج آن در کنترل بهینه حمل و نقل شهری به عنوان منبع مهم آلاینده هوا است؛ از روش LUR برای سنجش شاخص منوکسید کربن در حمل و نقل کلانشهر تهران در کنار سایر آلایندهها استفاده گردید.سپس از شبکه عصبی مصنوعی برای پیشبینی زمانی احتمال وقوع آلودگی هوا البته با تأکید بر مدیریت ریسک بهره گرفته شد؛ و سپس بر پایه پیشبینیهای زمانی حاصل از شبکه عصبی مصنوعی، با استفاده از شاخص کریجینگ مناطقی که احتمال وقوع آلودگی هوا در آنها بالاست، شناسایی گردید. براساس یافتههای تحقیق، نتایج مناسب تشخیص داده شد به گونهای که میتوان از این الگو در سامانه پشتیبانی مدیریت کیفیت هوا به هدف نهایی مدیریت بهینه حمل و نقل شهری کلانشهر تهران استفاده نمود.