استخراج، پردازش، تولید و نمایش داده های جغرافیایی
میثاق سپهری امین؛ حسن امامی
چکیده
در این تحقیق، رویکردی متفاوت به منظور تولید ارتوفتو از تصاویر گوگل‌ارث برای کاربردهای خاص پیشنهاد شده و با ارتوفتوی تولیدی از تصاویر پهپاد از لحاظ کیفی و کمّی مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفته است. دقت ارتوفتوی حاصل از تصاویر گوگل‌ارث و داده‌های پهپاد به‌ترتیب 0.124 و 0.059 متر بر پیکسل حاصل شد. ارزیابی بصری نتایج نشان داد که در ارتوفتو ...
بیشتر
در این تحقیق، رویکردی متفاوت به منظور تولید ارتوفتو از تصاویر گوگل‌ارث برای کاربردهای خاص پیشنهاد شده و با ارتوفتوی تولیدی از تصاویر پهپاد از لحاظ کیفی و کمّی مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفته است. دقت ارتوفتوی حاصل از تصاویر گوگل‌ارث و داده‌های پهپاد به‌ترتیب 0.124 و 0.059 متر بر پیکسل حاصل شد. ارزیابی بصری نتایج نشان داد که در ارتوفتو تولیدی از تصاویر گوگل‌ارث لبههای عوارض کم‌‌ارتفاع بهتر از ارتوفتو تولیدی از تصاویر پهباد هستند، ولی لبههای عوارض بلند به‌خصوص دارای سایه محسوس، کیفیت مناسبی ندارند. همچنین، نتایج کمّی در مناطق غیرساختمانی نشان داد که با در نظر گرفتن خطای ریشه مربعی متوسط خطای ارتفاعی، در ارتوفتوی تولیدی از داده‌های گوگل‌ارث نسبت به داده‌های پهپاد به‌ترتیب 1.10 متر و 1.34 متر است. علاوه برآن، در این مناطق ارتوفتوی تولیدی از داده‌های پهپاد و گوگل‌ارث دارای همبستگی بالای 95 درصد بوده و ضریب تعیین 91 درصد را نشان دادند. در مقابل، در مناطق ساختمانی متوسط خطای ارتفاعی با در نظر گرفتن خطای ریشه مربعی متوسط، در ارتوفتوی تولیدی از داده‌های گوگل‌ارث نسبت به داده‌های پهپاد، به‌ترتیب حدوداً 9 متر و 5 متر است. در این مناطق نیز همبستگی پایین 80 درصد بوده و ضریب تعیین 65 درصد بین دو ارتوفتو حاصل شد. بنا به مجموع نتایج حاصله، خطای مؤلفه ارتفاعی ارتوفتوی تولیدی از تصاویر گوگل‌ارث با افزایش ارتفاعات عوارض و وجود سایه‌‌های بلند، افزایش می‌یابد. بنابراین استفاده از تصاویر گوگل‌ارث در تولید ارتوفتو برای کاربردهای خاص و مناطق مسطح و تپه ماهور پیشنهاد می شود. از دیگر مزایای استفاده از داده‌های گوگل‌ارث نسبت به داده‌های پهپاد، رایگان بودن داده‌های آن، استفاده از تصاویر قدیمی برای تولید ارتوفتو، کمتر بودن تقریباً چهار برابری در حجم ارتوفتو تولیدی و زمان پردازش است.
دورسنجی
مسلم درویشی؛ رضا شاه حسینی
چکیده
با گسترش محدوده شهرها برخی زمین‌هایی که پیش‌ازاین سال‌ها با کاربری باغ مورداستفاده قرار می‌گرفتند درون حریم شهرها واقع شده‌اند. اختلاف ارزش زمین با کاربری باغ نسبت به کاربری شهری نظیر مسکونی و تجاری صاحبان باغ‌ها را به سمت تغییر کاربری ترغیب می‌کند. متولیان امور شهری با اعمال قوانین سخت‌گیرانه سعی دارند مانع از تغییر کاربری ...
بیشتر
با گسترش محدوده شهرها برخی زمین‌هایی که پیش‌ازاین سال‌ها با کاربری باغ مورداستفاده قرار می‌گرفتند درون حریم شهرها واقع شده‌اند. اختلاف ارزش زمین با کاربری باغ نسبت به کاربری شهری نظیر مسکونی و تجاری صاحبان باغ‌ها را به سمت تغییر کاربری ترغیب می‌کند. متولیان امور شهری با اعمال قوانین سخت‌گیرانه سعی دارند مانع از تغییر کاربری شوند. بررسی میزان موفقیت این‌گونه برنامه‌ریزی‌ها، نیازمند بررسی تغییر کاربری زمین‌های قرار گرفته در محدوده شهر در یک بازه زمانی بلندمدت است. در این تحقیق هدف اصلی آشکارسازی باغ‌های شهری متروکه با استفاده از تصاویر چندزمانه ماهواره لندست است. هدف دوم تعیین میزان تغییرات باغ‌های شهری منطقه موردمطالعه طی 30 سال گذشته است. در این تحقیق بر پایه تصاویر ماهواره لندست در سال‌های 2018 و 1988 برای دامنه شمالی کوهستان الوند در استان همدان و محدوده شهر همدان شاخص تفاضلی نرمال‌شده پوشش گیاهی (NDVI) در کنار دمای سطحی زمین (LST) در 9 مقطع زمانی در هر سال استخراج شد. به‌طورکلی نتایج تحقیق افزایش دمای سطحی 4.75 سانتی‌گراد برای منطقه طی 30 سال را نشان می‌دهد، همچنین رابطه معکوس دمای سطحی با شاخص تفاضلی نرمال‌شده پوشش گیاهی مورد تأیید است. بر مبنای تفکیک باغ‌های شهری یک مقایسه بین سال‌های 2018 و 1988 صورت پذیرفت که نتایج حاکی از کاهش 175 هکتاری باغ‌های شهری در منطقه موردمطالعه، معادل کاهش 49 درصدی باغ‌های شهری است. در بخش اصلی تحقیق بر مبنای رفتارسنجی باغ‌های شهری در این دو ویژگی یک شاخص تفکیک برای باغ‌های فعال از متروکه ارائه شده است که پس از بررسی نتایج بر مبنای داده‌های واقعیت زمینی شامل 25 باغ فعال و 25 باغ متروکه، روش پیشنهادی دارای دقت کلی 82% و ضریب کاپا 0.64 است.
استخراج، پردازش، تولید و نمایش داده های جغرافیایی
علی حسنخانی؛ مهدی مدیری؛ احمد نقوی
چکیده
شبیه‌سازی جنبش نیرومند زمین به‌ویژه برای مناطقی که از آنها داده‌ای در دسترس نیست، نقش مهمی در برآورد پارامترهای این جنبش ایفا می‌کند. یکی از روش‌های بررسی زمین‌لرزه‌ها با استفاده از شتاب‌نگاشت‌ها، شبیه‌سازی جنبش نیرومند زمین است. با معرفی دو مدل شبیه‌سازی تعینی (اجزای محدود- عدد موج گسسته[1]) و گسل محدود که صحت‌سنجی و اعتبارسنجی ...
بیشتر
شبیه‌سازی جنبش نیرومند زمین به‌ویژه برای مناطقی که از آنها داده‌ای در دسترس نیست، نقش مهمی در برآورد پارامترهای این جنبش ایفا می‌کند. یکی از روش‌های بررسی زمین‌لرزه‌ها با استفاده از شتاب‌نگاشت‌ها، شبیه‌سازی جنبش نیرومند زمین است. با معرفی دو مدل شبیه‌سازی تعینی (اجزای محدود- عدد موج گسسته[1]) و گسل محدود که صحت‌سنجی و اعتبارسنجی آنها مورد بررسی قرار گرفته است، برای رخدادهای حوزه نزدیک (فاصله کمتر از 20 کیلومتر تا گسل مسبب) و دور ازگسل، نگاشت‌های شبیه‌سازی شده تولید، و روابط کاهندگی و پارامترهای جنبش نیرومند زمین برای ایالت لرزه زمین‌ساختی زاگرس ارائه شده‌اند. به‌منظور تعیین پارامترهای کلیدی ورودی شبیه‌سازی، مطالعات معتبر صورت‌گرفته زمین‌شناسی و لرزه‌شناسی مربوط به ناحیه لرزه‌خیز زاگرس، مورد استفاده قرار گرفته است. برای تولید بانک اطلاعاتی جامع تعداد زیادی ایستگاه فرضی در زوایای مختلف در اطراف گسل لحاظ شد. با در نظرگرفتن پارامترهای زلزله‌شناسی منطقه، حدود 20000 شتاب‌نگاشت مصنوعی تولید شده است. روابط کاهندگی ارائه شده براساس تحلیل نتایج پارامترهای بیشینه شتاب زمین[2] و دامنه پالس با روابط معتبر جهانی و روابط ارائه شده برای ایالت لرزه زمین‌ساختی زاگرس مورد مقایسه قرار گرفته و همخوانی (درصد تطابق) قابل قبولی با آنها نشان می‌دهد. این روابط می‌توانند چشم‌انداز تازه‌ای در مکانیابی‌ها، بررسی رفتار دینامیکی سازه‌ها و توسعه زیرساخت‌های مختلف در راستای کاهش حداکثری و پیش‌بینی خسارات ناشی از زلزله ارائه دهند. [1]- Finite fault-Discrete wave number[2]- PGA(Peak Ground Acceleration)
دورسنجی
سیده کوثر حمیدی؛ اصغر فلاح؛ نسترن نظریانی
چکیده
تغییر اقلیم تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر محیط‌زیست دارد و منجر به حساسیت متفاوت پوشش گیاهی به‌عوامل آب و هوایی در مقیاس‌های مکانی- زمانی مختلف می‌شود. آگاهی از وضعیت پوشش گیاهی به‌دلیل کاربرد در برنامه‌ریزی‌های خرد و کلان در حال حاضر از ارکان مهم در تولید اطلاعات است .با توجه به پرهزینه و زمان‌بر بودن استفاده از روش‌های مبتنی بر مشاهدات، ...
بیشتر
تغییر اقلیم تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر محیط‌زیست دارد و منجر به حساسیت متفاوت پوشش گیاهی به‌عوامل آب و هوایی در مقیاس‌های مکانی- زمانی مختلف می‌شود. آگاهی از وضعیت پوشش گیاهی به‌دلیل کاربرد در برنامه‌ریزی‌های خرد و کلان در حال حاضر از ارکان مهم در تولید اطلاعات است .با توجه به پرهزینه و زمان‌بر بودن استفاده از روش‌های مبتنی بر مشاهدات، امروزه فناوری سنجش از دور به‌عنوان راهکار جدید در بهبود این روش‌ها مطرح شده است. در پژوهش پیش‌رو هدف، بررسی اثر عوامل اقلیمی بر روند پوشش گیاهی جنگل فریم در استان مازندران با استفاده از تصاویر سنتینل 2 و تعیین مناسب‌ترین شاخص برای این منطقه است. به‌منظور مدل‌‌سازی از فاکتورهای اقلیمی (درجه حرارت و بارندگی) مربوط به منطقه بهدست آمده از نزدیک‌ترین ایستگاه هواشناسی مربوط، استفاده شد. بعد از پیش‌پردازش و پردازش تصاویر سنتینل 2 ارزش‌های رقومی متناظر از باندهای طیفی استخراج و به‌عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شد. رابطه درجه حرارت و بارندگی با شاخص‌های پوشش گیاهی با ضریب همبستگی 0.43 و 0.56 و میزان AIC و BIC به‌ترتیب (565 و 3209) و (739 و 3383) بهدست آمد. همچنین نتایج نشان داد بیشترین اثرگذاری در رابطه با هر دو فاکتور درجه حرارت و بارندگی مربوط به شاخص پوشش گیاهی تفاضلی (DVI) است، که کارائی بالای این شاخص در منطقه را نشان می‌دهد. با توجه به نتایج فوق، می‌توان بیان کرد که شاخص مذکور به‌منظور بررسی تأثیر متغیرهای اقلیمی بر جنگل مورد مطالعه، انطباق و همبستگی مناسبی دارد.
استخراج، پردازش، تولید و نمایش داده های جغرافیایی
محمدحسن کورکی نژاد؛ علی اکبر شمسی پور؛ کیومرث حبیبی
چکیده
رشد و توسعۀ فضاهای شهری با تمرکز بر جنبه‌های کالبدی و غفلت از توجه به وضعیت محیطی آنها در سال‌ها و دهه‌های گذشته سبب بروز برخی معضلاتی شده که کیفیت محیطی شهرها را تنزل داده است. نقشه آب‌وهوای شهری (UCMap)، ابزاری اطلاعاتی و ارزیابی است که با ادغام عوامل آب‌وهوای شهری و عوامل شهرسازی و برخی شرایط محیطی، به ارائه تصویری از مسائل ...
بیشتر
رشد و توسعۀ فضاهای شهری با تمرکز بر جنبه‌های کالبدی و غفلت از توجه به وضعیت محیطی آنها در سال‌ها و دهه‌های گذشته سبب بروز برخی معضلاتی شده که کیفیت محیطی شهرها را تنزل داده است. نقشه آب‌وهوای شهری (UCMap)، ابزاری اطلاعاتی و ارزیابی است که با ادغام عوامل آب‌وهوای شهری و عوامل شهرسازی و برخی شرایط محیطی، به ارائه تصویری از مسائل آب‌وهوای شهری در فضایی دو بعدی منتج می‌شود. نقشه آب‌وهوای شهری از دو نقشه تحلیل آب‌وهوای شهری (UCAnMap) و نقشه دستورالعمل آب‌وهوای شهری (UCReMap) تشکیل می‌شود. این پژوهش با هدف تهیه نقشه تحلیل آب‌وهوای شهری به بررسی و تحلیل اطلاعات مکانی و اقلیم شهری تهران می‌پردازد. برای تهیه نقشه تحلیل آب‌وهوای شهری، به ترتیب 1) نقشه بار گرمایی شامل لایههای اطلاعات مکانی حجم ساختمان، توپوگرافی شهر و فضای سبز و 2) نقشه ظرفیت پویایی شامل لایههای اطلاعات مکانی پوشش زمینی، چشم‌انداز طبیعی و مجاورت با فضاهای باز، با یکدیگر تلفیق شدند. نقشه خروجی در هشت دسته طبقه‌بندی شد و نقشه تحلیل آب‌وهوای شهری تهران بهدست آمد. نتایج تلفیق لایه‌ها و نقشه‌های بهدست آمده نشان داد 59 درصد از مساحت مناطق شهر تهران که بیشتر مناطق شمالی شهر را شامل می‌شوند، از وضعیت سرمایشی و تهویه مناسبی برخوردار هستند. 19 درصد آن با تنش گرمایی و عدم تهویه هوا مواجه است که عمدتاً مناطق مرکزی، جنوب و جنوب غربی هستند و 22 درصد نیز در وضعیت بینابینی قرار دارند که در تمامی سطوح شهر پراکنده شده‌اند، هرچند بیشتر در مناطق شمالی، غربی و شرقی متمرکز هستند.
استخراج، پردازش، تولید و نمایش داده های جغرافیایی
غدیر عشورنژاد
چکیده
سنجش از دور به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع داده مکانی در عصر حاضر محسوب می‌شود که روز به روز شاهد توسعه آن در ابعاد مختلف هستیم. انتشار محصولات (پروداکت‌های) جهانی این داده‌ها در سال‌های اخیر با هدف دسترسی و استفاده راحت‌تر متخصصان علوم مکانی یکی از ابعاد این توسعه محسوب می‌شود. محصول پوشش اراضی یکی از این محصولات محسوب می‌شود ...
بیشتر
سنجش از دور به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع داده مکانی در عصر حاضر محسوب می‌شود که روز به روز شاهد توسعه آن در ابعاد مختلف هستیم. انتشار محصولات (پروداکت‌های) جهانی این داده‌ها در سال‌های اخیر با هدف دسترسی و استفاده راحت‌تر متخصصان علوم مکانی یکی از ابعاد این توسعه محسوب می‌شود. محصول پوشش اراضی یکی از این محصولات محسوب می‌شود که سهم بیشتری در استفاده نسبت به سایر محصولات سنجش از دوری دارد. هنگام ارائه این محصولات ویژگی‌های کیفی و کمّی آنها از جمله دقت جهانی آنها نیز منتشر می‌شود. بیان دقت این محصولات به‌صورت جهانی، ارزیابی مجدد دقت آنها را به‌صورت منطقه‌ای برای کاربران این محصولات در مناطق مختلف دنیا لازم و ضروری می‌نماید. در این تحقیق پوشش اراضی سرویس جهانی اراضی برنامه کوپرنیک آژانس فضایی اروپا (CGLS)، محصول پوشش اراضی GlobeLand30 و محصول پوشش اراضی Esri از جمله محصولات جهانی پوشش اراضی هستند که ضمن مقایسه ویژگی‌های اسمی، از لحاظ کمّی برای استفاده به‌صورت منطقه‌ای در کشور (استان مازندران) مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج، دقت منطقه‌ای پوشش اراضی CGLS، GlobeLand30 و Esri را به‌ترتیب برابر با 84، 81 و 75 درصد نسبت به دقت جهانی آنها (80، 83 تا 85 و 86 درصد) نشان می‌دهند. در ارزیابی دقت منطقه‌ای کلاس‌ها، هر سه محصول مورد مطالعه دقتی بالای 90 درصد در کلاس‌های برف و یخ، جنگل، پهنههای آبی و ساخت‌وساز انسانی داشته‌اند. برای کلاس اراضی کشاورزی دقتی برابر با 92، 69 و 84 درصد برای پوشش‌های اراضی CGLS، GlobeLand30 و Esri بهدست آمد. در سه کلاس بوته‌زار، پوشش علفی و تالاب، نتایج دقتی کمتری را نسبت به سایر کلاس‌ها برای هر سه محصول پوشش اراضی نشان می‌دهد.
استخراج، پردازش، تولید و نمایش داده های جغرافیایی
سید حسین میرموسوی
چکیده
لایه مرزی سیاره‌ای پایین‌ترین بخش جوّ است که مستقیماً تحت‌تأثیر زمین بوده و مبادلات دما و تابش نقش کلیدی را در تغییرات ارتفاع این لایه دارد. تغییرات ارتفاع این لایه نیز می‌تواند نقش بسیار مهمی در کنترل پدیده‌های مختلف جوّی نظیر ابر، مه،آلاینده‌ها و... داشته باشد. ارتفاع لایه مرزی تحت‌تأثیر عوامل مختلفی نظیر تغییرات توپوگرافی، ...
بیشتر
لایه مرزی سیاره‌ای پایین‌ترین بخش جوّ است که مستقیماً تحت‌تأثیر زمین بوده و مبادلات دما و تابش نقش کلیدی را در تغییرات ارتفاع این لایه دارد. تغییرات ارتفاع این لایه نیز می‌تواند نقش بسیار مهمی در کنترل پدیده‌های مختلف جوّی نظیر ابر، مه،آلاینده‌ها و... داشته باشد. ارتفاع لایه مرزی تحت‌تأثیر عوامل مختلفی نظیر تغییرات توپوگرافی، دما، رطوبت نسبی، شار تابشی و عرض جغرافیایی تغییر پیدا می‌کند. هر گونه تغییر در ارتفاع لایه مرزی می‌تواند پدیده‌های جوّی در زیر این لایه را تحت‌تأثیر قرار دهد. در این مطالعه تغییرات ماهانه ارتفاع لایه مرزی در ایران در طی دوره 62 ساله (2021-1959) با استفاده از داده‌های نسخه ERA5 سایت ECMWF مورد بررسی قرار گرفت و به منظور تحلیل الگوهای فضایی حاکم بر تغییرات ارتفاع لایه مرزی از مدل GETIS ORD استفاده شد. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که ارتفاع این لایه در طی ماه‌های مختلف سال از الگوهای خوشه‌ای تبعیت می‌کند. دو کانون مهم لکه‌های سرد (ارتفاع کم) در بخش شمال‌غرب و شمال‌شرق ایران از معنی‌داری بالایی برخوردار هستند و نیمه جنوبی ایران مخصوصاً استان خوزستان، استان کرمان و جنوب استان سیستان و بلوچستان مهم‌ترین لکه‌های داغ (مناطق با ارتفاع زیاد) هستند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که شش متغیر میانگین دما، میانگین رطوبت نسبی، ضریب رطوبت خاک، عرض جغرافیایی، ارتفاع و فشار هوا با میزان همبستگی کلی 70.73 به‌ترتیب مهم‌ترین عوامل مؤثر در تغییرات ارتفاع لایه مرزی در ایران هستند.
استخراج، پردازش، تولید و نمایش داده های جغرافیایی
مهدی ابراهیمی بوزانی؛ اصغر نوروزی؛ هنگامه خاکسار
چکیده
از سیاست‌‌های پدافند غیرعامل در اکثر کشورهای جهان و به‌ویژه ایران، احداث پناهگاههای شهری در راستای حفاظت و نگهداری از جان شهروندان و به حداقل‌رساندن آسیب‌‌های احتمالی در حوزه انسانی است. آنچه در تناسب با سیاستِ مطرح شده اهمیت دارد، موقعیت و انتخاب محل مناسب پناهگاههای شهری است. پژوهش حاضر با هدف جانمایی پناهگاههای شهری ...
بیشتر
از سیاست‌‌های پدافند غیرعامل در اکثر کشورهای جهان و به‌ویژه ایران، احداث پناهگاههای شهری در راستای حفاظت و نگهداری از جان شهروندان و به حداقل‌رساندن آسیب‌‌های احتمالی در حوزه انسانی است. آنچه در تناسب با سیاستِ مطرح شده اهمیت دارد، موقعیت و انتخاب محل مناسب پناهگاههای شهری است. پژوهش حاضر با هدف جانمایی پناهگاههای شهری با رویکرد پدافند غیرعامل در سطح شهر ایلام انجام شده است. به این منظور 10 شاخص مکان‌یابی پناهگاههای شهری در قالب چهار معیار کلی (جمعیتی، عملکردی، کالبدی و طبیعی- محیطی)، انتخاب و با بهره‌‌گیری از مدل فرآیند تحلیل شبکه‌ای(ANP) ضریب اهمیت معیارها و زیرمعیارها مشخص و ضرایبِ بهدست آمده در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) در لایههای اطلاعاتی تأثیر داده شد. با همپوشانی آنها، پهنههای مستعد برای ساخت پناهگاههای شهری شناسایی شده است. نتایج پژوهش نشان داد از بین معیارهای کلی، دو معیار «جمعیتی» و «عملکردی» به‌ترتیب با وزن 0.427 و 0.305 و از بین شاخص‌‌ها، دو شاخص «نزدیکی به مکان‌‌های پرتراکم جمعیتی» و «استقرار در فاصلة مناسب از اهداف دشمن» به‌ترتیب با وزن 0.303 و 0.236 بیشترین ضرایب اهمیت را به خود اختصاص داده‌‌اند. نتایج حاصل از تحلیل ترکیبی ANP-GIS نیز نشان داد که هر چهار منطقه شهری ایلام (هانیوان و استانداری و مرکزی؛ سبزی‌آباد و بانبرز؛ نوروزآباد؛ جانبازان و رزمندگان) مستعد ساخت پناهگاه هستند؛ اما به‌ترتیب منطقه 2 (سبزی‌آباد و بانبرز)، منطقه 1 (هانیوان و استانداری) و منطقه 3 (نوروزآباد) در اولویت قرار دارند.
اطلاعات جغرافیایی
بهرام ایمانی؛ جعفر جعفرزاده
چکیده
بررسی‌های کیفی آب با توجه به پیشرفت‌های اخیر گسترش پیدا کرده و مسائل مربوط به آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی را نیز شامل می‌شود. در حال حاضر تغییر دائمی کیفیت آب زیرزمینی به خصوص در زمینه شرب و شور شدن منابع آب خطری جدّی در راه توسعه روستاهای کشور محسوب می شود. متأسفانه بسیاری از مردم به‌دلیل قابل رؤیت نبودن آب‌های زیرزمینی، ...
بیشتر
بررسی‌های کیفی آب با توجه به پیشرفت‌های اخیر گسترش پیدا کرده و مسائل مربوط به آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی را نیز شامل می‌شود. در حال حاضر تغییر دائمی کیفیت آب زیرزمینی به خصوص در زمینه شرب و شور شدن منابع آب خطری جدّی در راه توسعه روستاهای کشور محسوب می شود. متأسفانه بسیاری از مردم به‌دلیل قابل رؤیت نبودن آب‌های زیرزمینی، در مورد اهمیت آنها و آثار زیان‌بار آلودگی محیط بر منابع آب زیرزمینی آگاهی کافی ندارند. در این پژوهش کیفیت آب زیرزمینی قابل شرب روستایی بخش مرکزی شهرستان اردبیل با استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری چندمعیاری و آمار فضایی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی بررسی شده است. کیفیت منابع آب زیرزمینی شهرستان اردبیل از لحاظ شرب با استفاده از پارامترهای EC، pH، SO4-،Cl- ،Na ، TH و TDS مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی اقدام به تولید نقشه موضوعی کیفیت آب زیرزمینی شد. در این تحقیق از روش درون‌یابی کریجینگ برای بهدست آوردن توزیع فضایی پارامترها و روش وزن‌دهی جمعی ساده برای وزن‌دهی و رتبه‌بندی لایه‌ها استفاده شده است. در نهایت با توجه به نقشه نهایی کیفیت، می‌توان اظهار داشت که تقریباً 36 درصد معادل 88 کیلومترمربع آب زیرزمینی بخش مرکزی شهرستان اردبیل از لحاظ شرب در حد مطلوب واقع‌شده که در قسمت جنوبی نقشه کلی قرار گرفته است. کیفیت پایین نیز مربوط به قسمت شمالی و شمال شرقی می‌شود که معادل 46 درصد منطقه یا 112 کیلومترمربع است. همچنین بین تراکم جمعیت و تراکم چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق موجود در سطح شهرستان و افت کیفیت رابطه مستقیمی وجود دارد.
اطلاعات جغرافیایی
مجید گودرزی؛ فرخنده هاشمی قندعلی
چکیده
شهرنشینی پدیده‌ای در حال پیشرفت است و تحلیل مکان مناسب و نحوه توزیع جغرافیایی فضای سبز شهری در توسعه و آینده شهر نقش بسزایی دارد. اگرچه درگذشته فضاهای سبز، بیشتر در جنبه‌های زیباسازی و ظاهرسازی سیمای نواحی شهرهای تجلی می‌یافت، امروزه به دلایل متعددی، به‌مثابه شش تنفسی شهرها مورد توجه قرار گرفته است. هدف مقاله حاضر، بهره گیری ...
بیشتر
شهرنشینی پدیده‌ای در حال پیشرفت است و تحلیل مکان مناسب و نحوه توزیع جغرافیایی فضای سبز شهری در توسعه و آینده شهر نقش بسزایی دارد. اگرچه درگذشته فضاهای سبز، بیشتر در جنبه‌های زیباسازی و ظاهرسازی سیمای نواحی شهرهای تجلی می‌یافت، امروزه به دلایل متعددی، به‌مثابه شش تنفسی شهرها مورد توجه قرار گرفته است. هدف مقاله حاضر، بهره گیری از رویکرد تلفیقی GIS و روش ANP- DEMATEL به منظور رتبه بندی عوامل موثر بر مکان‌یابی بهینه فضای سبز شهری (مطالعه موردی؛ شهر مسجدسلیمان) است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با رویکرد تحلیلی- توصیفی است. به‌منظور گردآوری داده ها، منابع معتبر داخلی و خارجی مرتبط با موضوع مورد مطالعه بررسی و در برخی موارد مطالعات میدانی و مراجعه به سازمان‌های مرتبط انجام شد. در این پژوهش از تکنیک تلفیقیANP-DEMATEL استفاده شده و وزن معیارها موردمحاسبه قرلر گرفته و در ادامه، لایههای هرکدام از این وزن‌ها وارد نرم‌افزار Arc GIS شده است. براساس نتایج پژوهش حاضر 14 معیار بر مکان‌یابی بهینه فضای سبز شهری در شهر مسجدسلیمان دخیل هستند که این معیارها با اوزان آنها به ترتیب از کم به زیاد عبارتند از: نزدیکی به مراکز مسکونی (0.09263 و رتبه 1)، نزدیکی به مراکز آموزشی (0.07428 و رتبه 2)، نزدیکی به مراکز فرهنگی (0.07268 و رتبه 3)، میزان تراکم جمعیت (0.07154 و رتبه 4)، نزدیکی به راه‌های ارتباطی (0.07092 و رتبه 5)، نزدیکی به مراکز مذهبی (0.06979 و رتبه 6)، نزدیکی به فضاهای سبز موجود (0.06967 و رتبه 7)، نزدیکی به مراکز درمانی (0.06934 و رتبه 8)، نزدیکی به مراکز تجاری (0.06923 و رتبه 9)، نزدیکی به تأسیسات و تجهیزات شهری (0.06902 و رتبه 10)، نزدیکی به مراکز نظامی (0.06874 و رتبه 11)، نزدیکی به مراکز اداری (0.06761 و رتبه 12)، نزدیکی به مراکز صنعتی (0.06729 و رتبه 13) و نزدیکی به زمین‌های خالی و بایر (0.06726 و رتبه 14).
