نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

قفقاز شمالی:
یک بررسی جغرافیایی تاریخی
از نظر جغرافیایی منطقه قفقاز (Caucasus) از دو بخش مجزای شمالی و جنوبی تشکیل شده است که حد فاصل میان آنها را خط الراس کوه­ های قفقاز بزرگ تعیین کرده است. از دامنه­ های شمالی کوه های قفقاز بزرگ که با جهتی شمال غربی- جنوب شرقی کشیده شده­ اند تا گودال مانیچ (Manych) نزدیک دریای آزف که چهره زمین به تدریج دشت گونه می­ شود قفقاز شمالی است در صورتی که قفقاز جنوبی شامل دامنه ­های جنوبی کوه های قفقاز بزرگ، ناودیس عمیق و وسیع کورا- رویونی و کوه های قفقاز کوچک و فلات ارمنستان می­ گردد.(به نقشه شماره 1 مراجع شود.)
از نظر سیاسی، قفقاز شمالی در برگیرنده جمهوری­ های خودمختار و ابلست­ های خودمختار (استان خودمختار) مسلمان وغیر مسلمان است که همگی در شمار واحدهای داخلی دولت فدراتیو روسیه قرار دارند. این جمهوری های خودمختار عبارتند از: داغستان، چچن اینگوش، اوستین شمالی و کاباردینو بالکار که دارای اکثریت مسلمان هستند و کرای استاوروپل و کرای کراسنودار که دارای اکثریت روسی می­ باشند. ابلست­ های خودمختار آدیغه و قره چای- چرکس که مسلمان نشین هستند نیز در قفقاز شمالی به ترتیب درون کرای کراسنودار و استاوروپل واقع شده ­اند.
قفقاز جنوبی از سوی دیگر، دربرگیرنده جمهوریهای تازه استقلال یافته آذربایجان، گرجستان و ارمنستان است. ولایت خودمختار ناگورنو قره باغ درون جمهوری آذربایجان، گرجستان و ارمنستان است. ولایت خودمختار ناگورنو قره باغ درون جمهوری آذربایجان، جمهوری خودمختار نخجوان بعنوان بخشی از جمهوری آذربایجان در خارج از محدوده این جمهوری میان ارمنستان، ترکیه و ایران قرار گرفته است. جمهوری خود مختار آجار در جنوب غربی گرجستان و جزیی از آن، جمهوری خودمختار ابخاز در شمال غربی گرجستان و جزیی از آن و ابلست خودمختار اوستین جنوبی در شمال گرجستان و جزیی از آن همه در قلمرو قفقاز جنوبی قرار دارند.
در اینجا لازم به یادآوری است که اصطلاح قفقاز (Transcaucasia) زمانی که توسط نویسندگان روسی و غربی استعمال می­ شود به جمهوری­ های قفقاز و زمانی که توسط جغرافیدانان خاورمیانه استفاده می­ شود. به قفقاز شمالی اطلاق می­ گردد.

عنوان مقاله [English]

Northern Caucasus from Geographic-Historical Point of View

نویسنده [English]

  • Dorreh Mirheidar

چکیده [English]

Northern Caucasus: A Historical Geographic Survey
Geographically, the Caucasus region consists of two separate Northern and Southern parts, divided by the line formed by the Great Caucasus Mountains. From the northern slopes of the Great Caucasus Mountains stretched in the northwest-southeast direction, to the Manych depression close to the Azov Sea where the surface of the land is gradually flattened, is considered the northern Caucasus, while the Southern Caucasus includes southern domains of the Great Caucasus Mountains, the deep and vast syncline of the Kura-Royoni, the Small Caucasian
Mountains and the Armenian plateau (see Map No. 1).
Here it is worth recalling that the term Transcaucasia, when used by Russian and Western writers, is meant to refer to the Caucasian republics, and when used by geographers in the Middle East, to the Northern Caucasus.

1-  دایره المعارف فارسی مصاحب.
2- اقوام مسلمان اتحاد شوروی- تألیف شیرین اکینر- ترجمه محمد حنسین آریا- انتشارات علمی و فرهنگی.
3- شیخ شامل داغستانی- نوشته فیتس روی مک لین- ترجمه و تلخیص کاوه بیات.
4- مسلمانان آسیای میانه، گذشته، حال و آینده- بنیگسن و مری براکس اپ- ترجمه کاوه بیات- دفتر نشر اسلامی- 1370.
5- اقلیت­های مسلمان در جهان امروز- تألیف علی کتانی مترجم محمد حسین آریا- انتشارات امیرکبیر- تهران 1368.
انگلیسی
6- Paul E. Lydolph (1964), Geography of The USSR- Johnwiley & Sons, Inc., New York.
7- States'man yearbook, 1991-1992.
8- Economist Intelligent Unit, Country Report, No. 1&2. 1992.
9- Time Magazine, Dec. 1991.
10- The Economist, Dec. 7th, 91.