نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز

چکیده

به طورکلی از جمله تعاریف ارائه شده در خصوص نقشه عبارت از ترسیم تصاویر قسمتی از سطح زمین یا تمامی سطح زمینی با مقیاس معین بر روی یک صفحه صاف و افقی است. از طرف دیگر ژئومورفولوژی علمی است که در ارتباط با بررسی لندفرم ­ها یا اشکال ناهمواری ­های سطح زمین خصوصاً از نظر پیدایش و فرایندهای مختلف به وجود آورنده آن می­ باشد و مطالعات ژئومورفولوژی با توجه به ماهیت آن در چهار موضوع شامل بررسی شکل، مطالعه موادی که در روی آن­ها لندفرم­ ها به وحود می ­آیند، بررسی فرآیندهایی که مواد را شکل می­ دهند و مطالعه تحول و تاریخ چشم اندازها صورت می­ گیرند.
بنابراین هدف از ترسیم نقشه­ های زئومورفولوژی، ثبت اطلاعات درباره شکل سطحی، مواد (خاک و سنگ)، فرایندهای سطحی و در مواردی سن اشکال ناهمواری است. نقشه­ هایی که بدین گونه تهیه می­ شوند حاوی اطلاعات اساسی در خصوص سیستم ­های زمین هستند و می ­توانند در اغلب مسائل محیطی از قبیل مطالعات کاربری زمین منابع طبیعی و کشاورزی، آب­ های سطحی و زیرزمینی، مهندسی عمران، اکتشاف و استخراج منابع معدنی و نظائر آن مفید واقع شوند.

عنوان مقاله [English]

Geomorphological Mapping

نویسنده [English]

  • Ma'soumeh Rajabi

Member of Faculty, Department of Natural Geography, University of Tabriz

چکیده [English]

Generally speaking, one of the definitions presented for maps is: drawing images of a part or whole of the surface of the earth at a given scale on a flat and horizontal plane. On the other hand, geomorphology is a science that is related to the study of landforms or forms of terrains especially in terms of their origin and the various processes that create them. Geomorphology studies, based on their nature, are in four topics of studying the materials on which landforms are taken shape, studying the processes that shape the material, and studying the evolution and history of landscapes.
Thus, the purpose of geomorphologic mapping is to record information about the surface shape, material (soil and stone), surface processes and, in some cases, age of terrains. The maps thus prepared contain basic information on land systems and can be used in most environmental issues such as land use studies, natural resources and agriculture, surface and underground water, civil engineering, exploration and extraction of mineral resources and so on.

1- خیام، مقصود، برخی ملاحظات در کاربرد علمی و استفاده عملی نقشه­های زئومورفولوژی، مجموعه مقالات سمینار نقشه در دفاع و سازندگی، سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، اردیبهشت 1369.
2- رجایی، عبدالحمید، نقشه­های ژئومورفولوژی و در عمران و توسعه، مجموعه مقالات سمینار نقشه در دفاع و سازندگی، سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، اردیبهشت 1369.
3- رجایی، عبدالحمید، نقشه­های ژئومورفولوژی و کاربرد آن­ها در پژوهش­های علمی و برنامه­ریزی­های عمران ناحیه­ای، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، تابستان و پائیز 1369 .
4- رده ابولاحسن، راهنمای نقشه­های زمین شناختی مهندسی (ژئوتکنیکی)، ترجمه انتشارات کمیسیون ملی یونسکو در ایران ، 1368.
5- روستایی، شهرام، پژوهشی در دینامیک لغزش­های زمین و علل وقوع آنها با استفاده از روش­های مورفولوژی در حوضه اهرچای، پایان­نامه دوره دکتری، گروه آموزشی جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز، 1379.
6- فرهودی، رحمت الله، اطلس شیب ایران و نتایج مساحی آن، پژوهش­های جغرافیایی، شماره 27، دی ماه 1370.
7- مهدی نژاد، محمود، نقشه­خوانی در جغرافیا چاپخانه مشتاقی، 1368.
8- مؤسسه جغرافیای دانشگاه تهران، اطلس شیب ایران، مجموعه 109 برگ نقشه 1364-1359.
9- Cooke, R.U. and Doornkamp.J.C. "Geomorphology in Environmental management. Oxford University press 1991.