نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هئیت علمى دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد اقلیم‏ شناسى دانشگاه تهران

چکیده

خشکسالى از جمله مهمترین مخاطرات طبیعى است که به صورت آرام و خزنده عمل مى‏ کند. این پدیده ناشى از فرآیندهاى آب و هوایى است و شدت و فراوانى آن تا حدودى به موقعیت جغرافیایى محل بستگى دارد که هر چند سال یک بار در نتیجه کاهش میزان بارندگى اتفاق مى ‏افتد. به منظور مطالعه و بررسى خشکسالى‏ ها و ترسالى‏ هاى ایستگاه خوى، داده ‏هاى 32 ساله (2007-1976) بارش این ایستگاه با استفاده از شاخص توزیع استاندارد و با استفاده از نرم افزارهاى Excelو SPSS مورد تحلیل قرار گرفت و مشخص شد که شدیدترین خشکسالى‏ هاى ایستگاه خوى در سال‏هاى 1995 با ضریب SPIبیش از 6/1- و در سال 2001 با ضریب SPIبیش از 4/1- بوده، در حالى که بیشترین ترسالى آن در سال 1982 با ضریب SPIبیش از 8/2 رخ داده است.
از نکات قابل توجه در مورد استمرار و توالى خشکسالى، وقوع خشکسالى‏ هاى شدید در طى سال‏هاى 2001-1995 با درجه‏ هاى متفاوت در این ایستگاه مى ‏باشد. براى پیش ‏بینى وضعیت اقلیمى ایستگاه خوى در دراز مدت از مدل زنجیره مارکوف استفاده گردید، که براساس آن احتمال خشکسالى‏ ها 43 درصد و احتمال وقوع ترسالى‏ ها 7/42 درصد مى‏ باشد. در بقیه مواقع یعنى در 3/14 درصد اوقات حالت نرمال بارش حاکم است. همچنین به روش مشابه احتمال خشکسالى‏ ها در دراز مدت در فصل زمستان، بهار و پاییز به ترتیب 8/41، 5/30 و 3/57 برآورد گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis and Forecasting of Meteorological Droughts of Khoy Synoptic Station

نویسندگان [English]

  • Faramarz Khosh Akhlagh 1
  • Ali Hanafi 2
  • Saeed Ahmadi 2

1 Member of Faculty, University of Tehran

2 Master of Climatology, University of Theran

چکیده [English]

Drought is one of the most important natural hazards that works in a slow and creeping way. This phenomenon is due to climatic processes, and its severity and frequency depend to a certain extent on the geographical position of the site, which happens every few years as a result of falling precipitation. In order to study and assess the droughts and wet years of Khoy station, the precipitation data of 32 years (1976-2007) were analyzed using standard distribution index and SPSS and Excel software, and it was found that the most severe drought in Khoy station has been in 1995 with an SPI coefficient of more than -1.6, and in 2001 with an SPI coefficient of more than -1.4, while its highest rate of wet year has happened in 1982 with an SPI coefficient of more than 2.8.
Of noteworthy points about the continuity and sequence of droughts is the occurrence of severe droughts during the years 1995-2001 with varying degrees in this station. In order to predict the climatic condition of the Khoy station in the long run, the Markov chain model was used, which suggested that the probability of droughts was 43% and the probability of occurrence of wet years was 42.7%. In other cases, meaning 14.3% of the time, the normal condition of precipitation is prevailing. Similarly, the likelihood of droughts in the long run in winter, spring and autumn was estimated 41.8, 30.5 and 57.3 per cent, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought
  • Standardized Precipitation Index (SPI)
  • Markov Chain
  • Khoy station
1- آسیایى، مهدى (1385)، شاخص‏هاى خشکسالى، انتشارات سخن‏گستر، چاپ اول.
2- ارشقى، ع،(1367)تئورى و مسائل احتمالات، ترجمه، انتشارات نى، صص 228-225.
3- بداق جمالى، جواد و همکاران،(1384)، مدیریت ریسک خشکسالى، چاپ اول، انتشارات سخن‏گستر.
4- جعفرى، خ، (1378)، تحلیل آمارى دوره‏هاى تر و خشک بارندگى در چند نمونه اقلیمى ایران با استفاده از زنجیره مارکوف، پایان نامه کارشناسى ارشد، دانشگاه تهران.
5- خوش اخلاق، فرامرز،(1377) تحقیق در خشکسالى‏هاى فراگیر ایران با استفاده از تحلیل‏هاى سینوپتیکى، پایان نامه‏ى دکترى جغرافیاى طبیعى، دانشکده‏ى علوم انسانى، دانشگاه تبریز.
6- رفیعى، طیب (1386)، بررسى الگوى زمانى مکانى خشکسالى‏هاى هواشناسى در استان سیستان و بلوچستان، مجله علمى کشاورزى، جلد 3، شماره 10.
7- رضیئى ط و ثقفیان، ب و شکوهى، ع.ر،(1382)، پیش بینى شدت تداوم فراوانى خشکسالى با استفاده از روش‏هاى احتمالاتى و سرى‏هاى زمانى (مطالعه‏ى موردى استان سیستان و بلوچستان)، مجله‏ى بیابان، جلد8، شماره‏ى 2، صص 310-292.
8- شاه محمدى و دیگران، (1380)، تعیین خشکسالى‏ها و ترسالى‏ها براساس آمار بلند مدت بارندگى‏هاى سالانه‏ى ایران،سى دى مقالات همایش بررسى راهکارهاى مقابله با بحران آب زابل، صص 70-63.
9- عزیزى، قاسم و روشن، على اصغر، (1381)، بررسى خشکسالى‏ها- ترسالى‏ها و امکان پیش‏بینى آن‏ها با استفاده از مدل سرى زمانى هالت - وینترز در استان هرمزگان، پایگاه اطلاعات علمى SID.
10- علیزاده، امین، (1385) اصول هیدرولوژى کاربرى، انتشارات استان قدس رضوى، چاپ نوزدهم.
11- قویدل رحیمى، یوسف و خورشید دوست، على، (1384) مطالعه نوسانات بارش و تعیین و پیش بینى فصول مرطوب و خشک بهاره در ایستگاههاى آذربایجان شرقى، فضاى جغرافیایى (13): صص 25-48.
12- مؤمنى، منصور، (1374)، پژوهش عملیاتى (مدل‏هاى احتمالى)، چاپ دوم، انتشارات سمت، صص 137.
13- Azzam, S,A. Azzm,and M. Nielsen, 1990. Markov Chains as Shortcut Method to estimate age distributions in herds of beff Cattle.J.Anim.Sci.,(68):5-14.
14- Dalezios,N,R., Z.G.Papazafiriou, D.M.Papamichail&T.S. Karakostas,1991, Drought Assessment for the Potential of Precipitation Enhancement in northern Greece. Theoret.Appl. Climatol.44,75-88.
15-  Eifeki,A., and G.Uffrink, 1996. Stochastic Simulation of heterogeneous geological formations using Soft info. Ground water Quality, Remediation and Protection- Proceeding of an International Conference, Czech Republic 15-18 may.
16- Hayes.M.J.Svoboda,M.D.,Wilhite,D.A.And Vanyarkho,O.V.1999.Monitoring the 1996 Drought Using the Standardized Precipitation Index, Bulletion of the American Meteorologica Society,80(3):429-437.
17- Loyd-Haghes,B, and Saunders,M.2002.A.Drought Climatology for Europe, international Journal of Climatology, 22:1571-1592.
18-  Mckee, T,B,Doesken,N,J, and kleist,I, 1993.the Relationship of Drought Frequency and Duration to time Scales. PREPRINTS, 8th Conference on Applied Climatology, 17-22. January,Anaheim, CA,179-184.
19- Subramaniam, A.and P.Sanjeeva,1986. Dry Spell Sequences in South Coastal Andhra. Mausam, (40):57-60.