نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد دانشگاه تهران
2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا- برنامه ریزی شهری
چکیده
موضوع کانونى مقاله حاضر تأثیرات جهانى شدن برساختار شهرهاى کشورهاى اسلامى و به طور خاص ساختار اجتماعى، اقتصادى و کالبدى این شهرها است. در این مقاله، بعد از ارائه مقدمه اى در باب فرایند جهانى شدن و ویژگی های آن، تأثیرات این فرایند بر هرکدام از ابعاد فوق مورد بررسى قرار گرفته است.
از جمله مهم ترین تأثیرات جهانى شدن برساختار اجتماعى شهرهاى کشورهاى اسلامى که در این مقاله به آن اشاره شده است، جدایى فضاى مقدس (لاهوتى) از فضاى نامقدس (ناسوتى) در شهرهاى اسلامى و در نتیجه از دست رفتن ویژگى انسجام بخشى و وحدت بخشى این شهرها است.
تأثیرات جهانى شدن در ساختار اقتصادى کشورهاى اسلامى را مى توان در امورى همچون اقتصاد وابسته، قرار گرفتن در یک رابطه نابرابر مرکز- پیرامون با کلان شهرهاى غربى، اقتصاد تک محصولى، اقتصاد دوگانه و نابرابرى شدید طبقاتى خلاصه نمود.
تغییرات ناشى از فرایند جهانى شدن در ساختار کالبدى شهرهاى اسلامى نیز به طور کلى در دو مقوله جداگانه مورد بررسى قرار گرفته است؛ تغییراتى که در محیط و عناصر طبیعى این شهرها بوجود آمده و تغییراتى که در محیط مصنوع و ساخته شده آن ایجاد گردیده است.
بنابراین، از نگاه نویسنده، تأثیراتى که جهانى شدن در ساختار شهرهاى اسلامى برجاى گذاشته، عموما تأثیرات ناخوشایندى بوده و در مجموع، این شهرها را، چه به لحاظ اقتصادى و چه به لحاظ اجتماعى و فرهنگى، دچارآسیب هایى جدّى ساخته و آنها را به سمت توسعه اى ناپایدار سوق داده است. اما با این حال، توجه به این مسئله نیز حائز اهمیت است که جهانى شدن فرایندى همه گیر و گریزناپذیر است و هرگز نمى توان راه حل معضلات بوجودآمده در ساختار شهرهاى کشورهاى اسلامى را در انزواطلبى و دورى گزینى از این فرایند جستجو کرد، بلکه باید جهانى شدن شهرها توأم با محلى ماندن جوامع را به عنوان راه حلى ممکن و مطلوب در نظر گرفته و تحقق توسعه پایدار شهرى را در گرو تلفیق این دو مدنظر قرار داد؛ چالشى که تا دستیابى به راهکارهاى اجرایى، همچنان پیش روى سیاست گذاران شهرى خواهد بود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Globalization and its Effect on the Social, Economic and Physical Structure of Islamic Cities
نویسندگان [English]
- Ahmad Pour Ahmad 1
- Rahman Jahani Dowlat Abad 2
1 Professor of University of Tehran
2 Graduate Student of Geography-Urban Planning
چکیده [English]
The focus of the present article is on the effects of globalization on the structure of the cities of Islamic countries, and in particular the social, economic and physical structure of these cities. In this paper, after presenting an introduction to the process of globalization and its characteristics, the effects of this process on each of the above dimensions have been studied.
One of the most important effects of globalization on the social structure of cities of the Islamic countries referred to in this article is the separation of the sacred space (Lahuti) from the unholy space (Nasuti) in the Islamic cities and, consequently, the loss of the integrity and unifying quality of these cities.
The effects of globalization in the economic structure of Islamic countries can be summed up in issues such as dependent economics, an unequal relationship of the center- around type to the metropolitan western cities, single-product economy, dual economy, and severe class inequality.
Changes in the physical structure of Islamic cities through the process of globalization have also been examined in general in two separate categories: the changes that have taken place in the natural elements and environment of these cities and the changes that have been made in its built and man-made environment.
Therefore, in the author's view, the effects of globalization in the structure of Islamic cities have generally been unpleasant and, on the whole, seriously damaged these cities economically, socially and culturally, and led them toward an unsustainable development. However, it is also important to note that globalization is an epidemic and unavoidable process, and it is never possible to find solutions to the problems created in the structure of the cities of Islamic countries in isolation and avoidance of this process, but rather in considering the globalization of cities together with the native identity and qualities of societies as a possible and desirable solution and the necessary way to the realization of sustainable urban development. This is the challenge that continues to confront the urban policymakers until reaching executive solutions.
کلیدواژه‌ها [English]
- globalization
- Social Structure
- economic structure
- Physical Structure
)