نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار جغرافیاى سیاسى دانشگاه امام حسین علیه ‏السلام

چکیده

به لحاظ سیاسى، جهان اسلام مى‏ تواند براى خود نقش یک قدرت جهانى را تعریف نماید و بدین ترتیب زمینه‏ اى را فراهم آورد که منافع کلیه کشورهاى اسلامى عضو از ناحیه تعریف و تأسیس «اتحادیه ‏ى کشورهاى اسلامى» حاصل آید. روایى و پایایى چنین نقش و جایگاهى به دلایل ذیل است:
بهره‏ مندى جهان اسلام از کانون ‏هاى معتبر براى ایجاد قدرت؛
داشتن ایدئولوژى برون‏گرا که قابلیت طرح خود را در گستره‏ ى جهانى دارد و حداقل در قلمرو جهان اسلام از مقبولیت اجتماعى برخوردار است؛
سهم قابل توجهى که در شبکه ارتباطات جهانى به دلیل داشتن توان تولید معنا عهده‏ دار است؛
امکان ارتقاى سازمان نظامى خود و تبدیل نمودن آن به یک قدرت مؤثر در سطح منطقه‏ اى؛
برخوردار بودن از قلمرو جغرافیایى وسیع که در بردارنده ‏ى جمعیتى بالاست؛
داشتن ژئوپلیتیک حساس و تأثیرگذار در نظام جهانى.
تأسیس «اتحادیه‏ ى کشورهاى اسلامى» هدفى بزرگ در حد و اندازه‏ ى نظام ‏هاى منطقه ‏اى ارزیابى مى‏شود که به گمان بسیارى، به عنوان کارآمدترین بدیل ساختارى براى نظم نوین جهانى در قرن حاضر مطرح است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Unity of the Islamic World: Factors Influencing Divergence, Convergence, and Convergence and divergence centers of the Islamic world (third part)

نویسنده [English]

  • Seyyed Yahya Safavi

Associate Professor of Political Geography, Imam Hossein University

چکیده [English]

Politically, the Islamic world can define for itself the role of a global power and thus provide a ground through which the interests of all Islamic member states are derived from the definition and establishment of the "Union of Islamic Countries." The validity and continuance of such a role are due to the following reasons:
The enjoyment by the Islamic world of creditable focuses for the creation of power;
Having an extrovert ideology that has the ability to plan on a global scale and at least has social acceptability in the realm of the Islamic world;
A significant contribution to the global communications network due to the ability to generate meaning;
The possibility of upgrading its military organization and turning it into an effective power at the regional level;
Having a large geographical area with high population density;
Possessing sensitive and influential geopolitics in the global system.
The establishment of the "Union of Islamic Countries" is judged as a major objective at the level of regional systems, and is considered by many to be the most effective structural alternative to the modern world order in the present century.

1- ابراهیمى‏فر، طاهره(1378) بررسى علل واگرایى در منطقه خلیج فارس، مجله سیاست خارجى، سال سیزدهم، شماره‏ى 2، تابستان 78، تهران.
2- احتشامى، انوشیروان: بنیادگرایى اسلامى و اسلام سیاسى، فصلنامه علوم سیاسى، شماره 18.
3- ازغندى، علیرضا(1370)نظام بین‏الملل، بازدارندگى و همپایگى استراتژیک، نشرقومس، تهران.
4- ایوانز، گراهام ونونام، جفرى(1381) فرهنگ روابط بین‏الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده و حسین شریفى، نشرمیزان، تهران.
5- براون، مایکل (1380) علل وقوع درگیرى‏هاى داخلى، نشریه نگاه، سال دوم، تیر و مرداد 80، تهران.
6- جعفرى ولدانى، اصغر(1374) تحولات مرزها و نقش ژئوپلیتیک آن در خلیج فارس، نشر قومس، تهران.
7- جى.مارتین،لى.نور(1383) چهره جدید امنیت در خاورمیانه، ترجمه قدیرنهرى، پژوهشکده‏ى مطالعات راهبردى، وزارت امورخارجه، تهران.
8- دانشپور، محمدجعفر(1376) ارزیابى عملکرد سازمان کنفرانس اسلامى در گذشته و راه‏هاى آینده، مجله‏ى سیاست خارجى، سال یازدهم، شماره‏ى 3، تهران.
9- درایسدل، آلاسرایرو اج بلیک، جرالد(1374) جغرافیاى سیاسى خاورمیانه و شمال آفریقا؛ ترجمه، دره میرحیدر، دفتر مطالعات سیاسى و بین‏الملل وزارت امورخارجه، چاپ چهارم، تهران.
10- سنبلى، نبى (1376) جهان اسلام:آسیب پذیرى‏ها و تهدیدات، مجله‏ى سیاست خارجى، سال یازدهم، شماره‏ى 3، پاییز 76، تهران.
11- عزتى، عزت اله(1371) ژئوپلیتیک، انتشارات سمت، چاپ چهارم، تهران.
12- على بابایى، غلامرضا(1374) فرهنگ تاریخى - سیاسى ایران و خاورمیانه، جلد اول، انتشارات رسا، چاپ اول، تهران.
13- قوام، عبدالعلى(1377) اصول سیاست خارجى و سیاست بین‏الملل، انتشارات سمت، چاپ پنجم، تهران.
14- مک‏لین، ایان (1381) فرهنگ علوم سیاسى آکسفورد، ترجمه حمید احمدى، نشرمیزان، تهران.
15- یوسفى، محمدعلى و یوسفى جویبارى، محمد(1381) همگرایى در میان کشورهاى منطقه‏ى خلیج فارس: بررسى زمینه‏هاى موجود، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال نهم، شماره 2، تابستان، تهران.