نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده منابع طبیعی دریا، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

چکیده

 سطح زمین از پیوستگی سطوح کم و بیش وسیعی تشکیل شده که اصطلاحاً دامنه نامیده می ‌شود. ویژگی مهم این عارضه در درجه اول شیب آن است. این سطح عموماً به وسیله خاک و نهشته‌ های سطحی پوشیده شده است. از آنجایی که خاک مهمترین عنصر بیوسفر زمین است و بدون آن حیات در خشکی ‌ها جریان و دوامی نخواهد داشت، حفظ و حراست از آن از اهمیت ویژه‌ ای برخوردار است (بدری­‌فر 1379ص135). در این میان گاهی انسانها با زیر کشت بردن سطوح شیب دار و شخم زدن در جهت شیب موجب ایجاد بریدگی ‌های عمودی در دامنه ‌ها شده ‌اند؛ شخم زدن دامنه‌­ها و احداث شبکه آبیاری در امتداد منحنی ‌های میزان و نیز حفر کانال‌ها در امتداد شیب دامنه ‌ها تأثیر زیادی در تشدید روند تخریب و فرسایش خاک و از بین رفتن این ماده ارزشمند داشته است. در این مقاله وضعیت و شکل فرسایش در جهات مختلف دامنه­‌ها و تأثیر مورفولوژی و شیب بر فرسایش و نوع آن، در حوضه نچی مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق ضمن بررسی­‌های میدانی، اسناد و مدارک مختلفی از جمله نقشه­‌های توپوگرافی، زمین­‌شناسی، پوشش گیاهی، عکس‌های هوایی و تصاویر ماهواره‌ ای به عنوان ابزار تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Morphological and slope analysis in relation to erosion (Case Study of the Nachi Basin)

نویسنده [English]

  • Hiva Elmizadeh

Assistant Professor of Marine Natural Resources School, Marine Science and Technology University of Khorramshahr

چکیده [English]

The surface of the earth is composed of the continuity of a more or less extensive surface, which is called the slope. The main feature of this feature is its skewness. This surface is generally covered by soil and surface deposits. Since the soil is the most important element of the earth's biosphere, without which the life in the land will not be running and durable, preserving and protecting it is of particular importance (Badrifar, 2000). Sometimes humans, by cultivating slopes and plowing in the direction of slope, have caused vertical cuts in the slopes; plowing the slopes and building irrigation networks along the level curves and also digging the canals along the direction of the slopes have greatly contributed to the intensification of the process of destruction and erosion of the soil and the elimination of this valuable material. In this paper, the status and shape of erosion in different directions of the slopes and the effect of morphology and slope on erosion and its type have been studied in Natchi basin. In this research, in addition to field studies, various documents such as topographic maps, geology, vegetation, aerial photos and satellite imagery have been used as research tools.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Morphology
  • slope
  • erosion
  • Geomorphology
  • slopes
  • Nachi basin
1- آلدریچ، فرانک تی، لونسبری، جان اف؛ درآمدی بر روش‌ها و فنون میدانی در جغرافیا، ترجمه بهلول علیجانی، انتشارات سمت، 1371.
2- احمدی، حسن؛ ژئومورفولوژی کاربردی،(جلد اول فرسایش آبی)، دانشگاه تهران، 1378.
3- بدری­‌فر، منصور؛ بنیانهای بوم‌­شناختی زیست محیطی خاک؛ پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 39، اسفند 1379.
4- دفتر مطالعات و ارزیابی آبخیز­ها؛ مجموعه مقالات دومین همایش ملی فرسایش و رسوب، مرکز انتشارات کمیسیون ملی یونسکو در ایران، خرم‌­آباد، 1379.
5- رامشت، محمدحسین؛ کاربرد ژئومورفولوژی در برنامه‌­ریزی، دانشگاه اصفهان، 1375.
6- رجایی، عبدالحمید؛ ژئومورفولوژی در برنامه­‌ریزی، انتشارات سمت، 1378.
7- زمردیان، محمد جعفر؛ کاربرد ژئومورفولوژی در برنامه‌­ریزی، انتشارات سمت، 1378.
8- سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح؛ نقشه توپوگرافی 1:50,000 مریوان و چناره، 1375.
9- سیف، عبدالله؛ مدیریت محیطی حوضه‌­های آبی از دیدگاه سیستمی و آمایشی، همایش توانمندی‌های جغرافیا در برنامه­‌ریزی توسعه، 12 و13 دیماه، واحد دانشگاه آزاد مشهد، 1380.
10- ضیایی، حجت‌­الله؛ اصول مهندسی آبخیزداری، انتشارات آستان قدس رضوی، 1380.
11- علمی‌زاده، هیوا؛ هیدروژئومورفولوژی حوضه نچی با تأکید بر فرسایش و رسوب، پایان­‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، 1385.
12- غازی، ایران؛ مدیریت پایدار حوضه رودخانه‌­ها دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، 1380.
13- کوک.آریو و دورکمب.جی سی؛ ژئومورفولوژی و مدیریت محیط (2جلد)، ترجمه گودرزی نژاد، انتشارات سمت، 1378
14- محمودی، فرج‌­الله؛ ژئومورفولوژی اقلیمی، انتشارات پیام نور، 1378.
15- مخدوم، مجید؛ شالوده آمایش سرزمین، دانشگاه تهران، 1372.
16- معتمد، احمد و مقیمی، ابراهیم؛ ژئومورفولوژی، جلد اول، انتشارات سمت، 1380.
17- مقیمی، ابراهیم و محمودی، فرج‌الله؛ روش تحقیق در جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی)، نشر قومس، 1383.
18-  نخجوانی، فیروز؛ مبارزه با فرسایش و اصلاح آبخیزها، دانشگاه تهران، 1351.