نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان

چکیده

افزایش مداوم جمعیت کشور نیاز به مواد غذایی و تولیدات کشاورزی را روزافزون نموده و در شرایط موجود تولیدات کشاورزی تکافوی نیازهای کشور را نمی‌کند و علی‌رغم هدف دستیابی به خودکفایی، برای تأمین مصرف جمعیت، با آهنگ کنونی رشد آن، خرید قسمت عمده مایحتاج از خارج در آینده اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. این در حالی است که فرآورده‌های کشاورزی در بازارهای جهانی نیز با کمبود مواجه بوده، تهیه و تأمین نیازهای کشور را با مشکلاتی روبرو نموده است. این شرایط ایجاب می‌کند که کشاورزی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته، و در  بهره‌بری از منابع و استفاده از امکانات موجود گامهای مؤثر و سریعی در جهت افزایش  تولیدات و تأمین مواد غذایی مورد نیاز برداشته شود. مطالعه حاضر با هدف شناخت نابرابری‌های فضایی و تعیین جایگاه هر یک از شهرستان‌های استان فارس در بخش کشاورزی انجام گرفته است. روش تحقیق (توصیفی-تحلیلی) می‌باشد که با الهام از  مدل آماری شاخص ترکیبی توسعه انسانی (HDI) سطوح توسعه‌یافتگی کشاورزی استان مشخص شده است. از نرم افراز SPSS نیز برای  تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که رتبه و سطح شهرستان‌ها در شاخص‌های مختلف متفاوتند که این مسأله بیانگر توسعه نامتعادل شهرستان‌ها در بخش کشاورزی و شاخص‌های مختلف آن است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Measuring agricultural development levels

نویسندگان [English]

  • Maghsud Bayat
  • Robab Safari

Isfahan University

چکیده [English]

Ongoing population increase have resulted in an ever-increasing demand for food and agricultural products, and agricultural products do not satisfy national demands in the current situation. Despite the goal of realizing self-sufficiency, a large proportion of the demands of a population which is increasing with such a trend will inevitably need to be supplied from foreign countries. However, agricultural products in global market are also limited and supplying national commands have faced some challenges. This situation requires paying more attention to agriculture, taking effective and quick steps toward increasing production and supplying required foodstuffs. The present study seeks to identify spatial inequities and determine the ranking of each cities of Fars province in agricultural section. Descriptive-analytic method inspired by composite statistical model of Human Development Index is used, which determines agricultural developmental level across the province. SPSS software is used for data analysis. Results indicate that different cities rank differently in indices, which is a result of unbalanced development of these cities in agricultural section and its indices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human Development Index
  • agricultural mechanization
  • spatial inequality
  • Fars province
1- آسایش، حسین،1383؛ اصول و روش‌های برنامه‌ریزی روستایی، انتشارات دانشگاه پیام نور 1383.
2- حکمت‌نیا، حسن، موسوی، میر نجف؛ بررسی و تحلیل روند تغییرات سطوح و نابرابریهای ناحیه‌ای در استان یزد مجله جغرافیا و توسعه پاییز و زمستان 1383.
3- رضوانی، محمدرضا، سنجش و تحلیل سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی در شهرستان سنندج، مجلّه جغرافیا و توسعه‌ی ناحیه‌ای شماره 3 پاییز و زمستان 1383.
4- سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی (1380)؛ اولین گزارش علمی توسعه انسانی، تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
5- قنبری هفت چشمه، حسین‌زاده دلیر، کریم. تعیین درجه توسعه‌یافتگی شهرستانهای استان آذربایجان شرقی (1375) مجلّه جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای شماره 5 پاییز و زمستان 1384.
6- مرکز آمار ایران، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشاورزی، 1382، استان فارس.
7- موسوی، میر نجف (1382)، سنجش درجه توسعه‌یافتگی نواحی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد.
8- وزارت آموزش و پرورش، (1383). جغرافیای استان فارس.
9- وزارت جهاد کشاورزی، معاونت ترویج و نظام بهره‌برداری، (1385)کشاورزی دقیق، تکنولوژی نوین در مزرعه.
10-http://www.Fars-Oefa.gav.ir/introduction/stat.asp.
11- Kalantari ,khalil: (1995) I den tification of Back ward  Regoin in iran ,Geographicul  Research Qarteli Mashhad , No 8 .
12-Neumayer, Eric, Analysis the Human Development index and sustainability A Constractive Proposal of Ecologecal Economic S, N.39,2001.
13- Peet, R. (1999) Theoriesof Development , The Guilford Press, London.
14- UNDP (1991):Human Development Report , Newyork , Pvblished For the Nation  Development Program.