نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی،دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شیروان

3 پژوهشگر آزاد در مطالعات جغرافیایی

4 عضو هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران

چکیده

موضوع این مقاله درباره عوامل مؤثر بر مهاجرت در دهستان تکاب شهرستان کاشمر می­ باشد. با توجه به اهمیت و حساسیت موضوع مهاجرت­ های روستایی و روند رو به رشد آن به شهرها و روستاهای حاشیه شهرها، این موضوع انتخاب گردیده است. بر اساس طبقه­ بندی اقلیمی، آب و هوای منطقه از نوع خشک و سرد می­ باشد و میزان بارندگی سالانه طی دوره آماری بیست ساله 87 – 1368 ایستگاه هواشناسی کاشمر 4/189 میلی ­لیتر و متوسط دمای سالانه 7/17 درجه سانتی­گراد می­ باشد. نرخ رشد جمعیت روستاهای دهستان تکاب در دهه  1385 – 1375 به طور متوسط 5/2- می­ باشد. یعنی جمعیت از سال 1375 که 7330 نفر بوده، در سال 1385 به 5770 نفر تقلیل یافته و نرخ رشد منفی را به وجود آورده است که بیانگر مهاجر فرستی منطقه می ­باشد. در بحث اقتصاد کشاورزی، منبع اصلی تأمین درآمد روستاهای دهستان کشاورزی و دامداری می ­باشد که سود زیادی را عاید کشاورزی نموده است.
روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی می­ باشد. مطالعات علمی و میدانی در روستاهای دهستان تکاب نشان می­ دهد که بیکاری و درآمد پایین و همچنین کمبود امکانات رفاهی و خدماتی از مهمترین عوامل مؤثر در مهاجرت­ های روستایی منطقه به شمار می­ آیند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Investigation of the Affective Factors in Rural Migration - Case Study: Takab Village

نویسندگان [English]

  • Hojat Hatami Nejad 1
  • Mojtaba Sabet Kushki 2
  • Mahdi Saqaee 3
  • Hossein Hatami Nejad 4

1 M.S of Geography and Rural Planning, Ferdosi University, Mashhad

2 M.S Student of Geography and Urban Planning, Shirvan University

3 Unofficial Researcher of Geography

4 Member of Geography and Urban Planning Board, Tehran University

چکیده [English]

This paper investigates the affective factors in rural migration from Takan village in Kashmar to urban areas. This topic is of importance because of the increase in migration to towns or rural areas surrounding towns. According to climatic classifications, the area has arid and cold weather with a precipitation of 189.4 ml and mean temprature of 7.7C. (1989-2008). The mean population growth rate between 1996 and 2006 was -2.5 which indicates migration. The present study take advantage of a descriptive – analytic method. The results indicate that unemployment, low income and shortage of social sevices are the main affective factors in rural migration.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Migration
  • demography
  • agricultural economy
  • Takab village
  • population growth rate
1- اوبری، اس، اس، 1370، مهاجرت، شهرنشینی و توسعه، ترجمه فرهنگ و ارشاد، نشر موسسه کار و امور اجتماعی، چاپ اول.
2- بهفروز، فاطمه، 1374، زمینه­ های غالب در جغرافیای انسانی، انتشارات دانشگاه تهران.
3- بهفروز، فاطمه، 1378، فلسفه روش شناسی تحقیق علمی در جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران.
4- پاپلی یزدی، محمد حسین، 1376، فرهنگ آبادی­ ها.
5- پاپلی یزدی، محمد حسین و همکاران،1381، نظریه­ های توسعه روستایی، انتشارات سمت.
6- پیته،ژان، 1369مهاجرت روستاییان، ترجمه محمد مومنی کاشی، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چاپ اول.
7- تاجداری، پرویز، اسفند1386، جمعیت شناسی و بازسازی نیروی انسانی، انتشارات اتا، چاپ اول.
8- تقویی، نعمت اله، 1371، درآمدی بر مهاجرت­ های روستا-شهری، تبریز، انتشارات ستوده، چاپ اول.
9- تواناییان فرد، حسن، 1368، اقتصاد و جمعیت.
10- جهاد کشاورزی شهرستان کاشمر، سال 1387.
11- خاکی، غلامرضا، 1378، روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی، ناشر مرکز تحقیقات علمی کشور.
12- دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، جلد اول.
13- زنجانی، حبیب اله، جمعیت و توسعه (مجموعه مقالات)، چاپ پژمان.
14- ساروخانی، باقر، روش تحقیق در علوم اجتماعی، جلد اول، اصول و مبانی، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ هفتم.
15- سینجر، پل، 1358، اقتصاد سیاسی شهرنشین، ترجمه مهدی  کاظمی بیدهندی، نشر ایران.
16- شایان، حمید، 1375، وضعیت مهاجرت در سکونتگاه­ های روستایی مشهد.
17- شیخی، محمد تقی، 1371، تحلیل و کاربرد جمعیت شناسی، شرکت سهامی انتشار.
18- شیخی، محمد تقی، 1377، مبانی و مفاهیم جمعیت شناسی، شرکت سهامی انتشار.
19- طاقانی، محمود،1370، روش تحقیق نظری در علوم اجتماعی، انتشارات پیام نور.
20- فدایی، سیدحسن، 1369، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی شماره 3، سال5، مسلسل 18، انتشارات آستان قدس.
21- فرید، یداله، 1378، جغرافیای جمعیت، انتشارات دانشگاه تبریز.
22- کلانتری، صمد، 1375، مبانی جمعیت شناسی، انتشارات مانی، چاپ اول.
23- کیوی، ریمون، لوک.کامپنهور، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، زمستان 1379، روش تحقیق در علوم اجتماعی، نشر توتیا، چاپ پنجم.
24- لغتنامه جمعیت شناسی، سازمان ملل.
25- لوید هارینگ، جان-اف، لوتربری، جان، دبلیور، ترجمه محمد علی مولازاده، سال1377.
26- لوسنبری، جان اف، فرانک تی، آیدریچ، بهار1371، درآمدی بر روش­ ها و فنون میدانی جغرافیا، ترجمه دکتر بهلول علیجانی، انتشارات سمت.
27- لهسائی زاده، عبدالعلی، 1368، نظریات مهاجرت، انتشارات نوید، چاپ اول.
28- مرکز بهداشت شهرستان کاشمر، سال 1387.
29- مرکز بهداشت شهرستان مشهد، سال1385.
30- معزی، اسداله، 1371، مبانی جمعیت شناسی، انتشارات آوای نو.
31- معین، محمد، 1382، فرهنگ فارسی، جلد چهارم.
32- ملک محمدی، حسن، 1384، مهاجرت روستایی در سیستان، مجله جغرافیا و توسعه، شماره5، سال3، پیایی5، انتشارات دانشگاه سیستان و بلوچستان.
33- مهدوی، مسعود، 1373، چاپ اول، اصول و مبانی جغرافیای جمعیت، نشر قومس.
34- مهندسان مشاور DHV از هلند،1371، چاپ اول رهنمودهایی برای برنامه ریزی مراکز روستایی، نشر ارغنون.
35- میرزایی، محمد، 1371، سطح مرگ و میر توسعه، ارائه یک الگو، مجموعه مقالات سمینار جمعیت و توسعه، جلد دوم، تهران، انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
36- وثوق رضوی، همایون، 1372تحولات روستایی ناشی از مهاجرت افاغنه در شهر تایباد، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ازاد مشهد.
37- هاگت، پیتر، 1381، جغرافیا ترکیبی نو، ترجمه گودرزی نژاد، شاپور، انتشارات سمت.
38- یوسف آبادی، حجت، 1377، روند توسعه روستایی بخش جوین، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد.