نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید اسدالله حجازی ¹
• شبنم محمودی ²

¹ استادیارگروه ژئومورفولوژی دانشگاه تبریز، دانشکده جغرافیا وبرنامه ریزی، گروه ژئومورفولوژی

² دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه تبریز

چکیده

  یکی از مهم‌ترین فرایندهای فرسایشی در مناطق بیابانی از جمله محدوده مطالعاتی (شرق شهرستان جاسک)، فرسایش بادی است که منجر به ایجاد اشکال فرسایشی مختلفی از جمله تپه‌‌های ماسه‌‌ای می‌شود. اهمیت مطالعه تپه‌‌های ماسه‌‌ای در این منطقه بخاطرخساراتی است که این تپه‌‌ها در صورت متحرک بودن به منابع طبیعی، تأسیسات انسانی و غیره وارد می‌‌آورند.  لذا بررسی تپه‌‌های ماسه‌‌ای در مدیریت این نواحی اهمیت دارد. یکی از اولین ویژگی‌‌هایی که در اغلب مطالعات مربوط به مناطق بیابانی از جمله بررسی فرسایش بادی، روند‌یابی حرکت تپه‌‌های ماسه‌‌ای و غیره مورد بررسی قرار می‌‌گیرد، ویژگی مربوط به بافت ذرات ماسه می‌‌باشد. بنابراین در تحقیق حاضر به مطالعه ویژگی بافتی و محیط ته‌‌نشست رسوبات ماسه‌‌ای پرداخته شده است. محدوده مطالعاتی جزء سواحل بیابانی بوده، در شرق شهرستان جاسک و در استان هرمزگان واقع است. این تحقیق بر اساس جمع‌‌آوری نمونه از محل و مطالعه بافت رسوبی با استفاده از نتایج گرانومتری و بررسی میکروسکوپی و ماکروسکوپی رسوبات پس از آماده‌‌سازی آن است. برای محاسبه پارامترهای بافتی مانند میانگین، جور‌شدگی و کج‌‌شدگی از روش لحظه‌‌ای استفاده و نمودارها با استفاده از نرم افزار اکسل تهیه شد. با استفاده از نقشه‌‌های توپوگرافی و تصاویر ماهواره‌ای نقشه‌‌های مورد نظر در نرم‌‌افزارهای GIS  تهیه گردید. از نقشه زمین‌‌شناسی نیز برای مطالعه سنگ‌‌شناسی استفاده شد. نتایج حاصل بیانگر نزدیک بودن قطر میانگین دانه‌‌ها و نشان از عدم نوسان انرژی در محیط رسوبگذاری است. کج‌‌شدگی منفی، جورشدگی خوب، وجود فسیل‌‌های دریایی و وجود دانه‌‌های شفاف در نمونه‌‌های 1، 2، 5، منشا ساحلی را برای این نمونه‌‌ها مشخص می‌‌کند. کج‌‌شدگی مثبت، جور شدگی خوب، منحنی هیستوگرام بایمدال و انحنا رو به بالا منحنی تجمعی در نمونه‌‌های، 6، 7، 9، و 10، نشان از وجود مواد طغیانی رودخانه و رسوب‌های کناری دارد، بنابراین می‌‌توان برای این نمونه‌‌ها منشاء رودخانه‌‌ای را متصور شد.

کلیدواژه‌ها

• ویژگی بافتی رسوبات
• گرانومتری
• تپه های ماسه ای
• شرق شهرستان جاسک
• سواحل عمان

20.1001.1.25883860.1396.26.101.10.7

عنوان مقاله [English]

Investigating the Textural Characteristics of Sand Dunes’ Sediment in the East ofJask County

نویسندگان [English]

• Seyyed Asadollah Hejazi ¹
• shabnam mahmoodi ²

¹ Assistant professor of department of geography of Tabriz University

² Student of department of geography of Tabriz University

چکیده [English]

Abstract[1]
 One of the most important erosion processes in desert areas, including the study area (east of Jask city), is wind erosion, which leads to various erosion forms, including sand dunes. The importance of studying the sand dunes in this area is due to the fact that, these hills, if  moving, bring damages to the natural resources, human facilities and so on.Therefore, studying sand dunes is important in managing these areas. One of the first features that is studied in most researches related to desert areas, including wind erosion, routing the motion of the sand dunes, etc., is a feature related to the texture of sand particles.Therefore, in the present study, the textural characteristics and deposition environment of sand sedimentation have been investigated.The study area is part of the desert coast and is located east of Jask city and in Hormozgan province. This research is based on the sample collection of the site and the study of sedimentary texture using the results of granulometry and microscopic and macroscopic examination of sediments after preparation.To calculate the textural parameters such as the mean, sorting and bending, the instantaneous method was used and the charts were prepared using Excel software. The maps were prepared using topographic maps and satellite imagery in GIS software. A geological map was also used to study lithology. The results indicate the closeness of the mean diameter of the grains and indicate the lack of energy fluctuation in the sedimentation environment. Negative bending, good sorting, the presence of marine fossils and the presence of transparent grains in specimens 1, 2, 5 indicate coastal origin for these specimens. Positive bending, good sorting, bimodal histogram curve and upward curvature of cumulative curves in samples 6, 7, 9, and 10 indicate the presence of flooding materials of the river and side sediment.Therefore, the river origin can be imagined for these samples.



[1] - به دلیل کیفیت نامناسب متن چکیده مبسوط انگلیسیِ ارائه شده توسط نویسنده مسئول مقاله، نشریه به ناچار اقدام به ترجمه مجدد متن چکیده فارسی و انتشار آن به جای چکیده مبسوط انگلیسی نموده است.

کلیدواژه‌ها [English]

• Textural Characteristics of Sediment
• Granulometry
• Sandy Dunes
• East of Jask County
• Oman coasts