نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد محیط زیست، دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

3 استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

دادههای سنجش از دور چند طیفی منبع اطلاعات مهمی برای تشخیص تغییرات سطحی میباشند، به طوری که امروزه تصاویر سنجش از دور قادر به ارائه جدیدترین اطلاعات در جهت مطالعه پوشش زمین و کاربریهای اراضی هستند؛ لذا هدف این پژوهش آشکارسازی تغییرات پوشش/کاربری منطقه طالقان در فاصله زمانی 1366 تا 1386 هجری شمسی با استفاده از سنجش از دور بوده است. منطقه طالقان یکی از شهرستانهای تابعه استان البرز(کرج) بوده که تقریباً در محدوده حوزه آبخیز طالقان قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داد که وسعت کاربری باغ 28/2 درصد افزایش داشته است درحالی که اراضی کشاورزی با روند کاهشی 05/15درصدی روبرو بودهاند. از طرف دیگر وسعت زمینهای مرتعی 25/16 درصد کاهش و وسعت اراضی فاقد پوشش 08/28 درصد افزایش یافته است. مهمترین تغییر، احداث سد مخزنی طالقان در سال 1380 بوده است که موجب گردید بیش از 1100 هکتار از مرغوبترین اراضی منطقه به زیر آب برود. از نظر بومشناسی چون وسعت اراضی فاقد پوشش افزایش یافته و وسعت اراضی مرتعی کاهش یافته است، میتوان گفت که وضعیت پوشش گیاهی رو به تخریب است. بنابراین به منظور احیای اراضی فاقد پوشش پیشنهاد میشود طرحهای مرتعداری اجرا گردد و از تغییرات بدون برنامهریزی اجتناب گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Detecting vegetation and land use changes using remote sensing Case study: Taleqan district

نویسندگان [English]

  • Vahed Kiani 1
  • Jahangir Feghhi 2
  • Aliakbar Nazari Samani 3
  • Afshin Alizadeh Shabani 3

1 University of Tehran

2 University of Tehran

3 University of Tehran

چکیده [English]

Multispectral remote sensing data is an important informational resource used for recognizing surface changes. To the extent that today, remote sensing images can provide the latest information on vegetation and land use. The present study seeks to detect changes in vegetation and land use across Taleqan area in time period between 1988 and 2007 using remote sensing. Taleqan is located in Alborz province (Karaj) and Taleqan basin. Results indicate that area dedicated to gardening has increased to 2.28 percent, while agricultural lands have faced a 15.05 decrease. On the other hand, rangelands have decreased to 16.25 percent and bare lands have increased to 28.08 percent. The most important change happened with the construction of Taleqan storage dam in 1999 which submerged more than 1100 hectares of the most desirable lands in the area. Since bare lands have increased and rangelands have decreased, thus from an ecological viewpoint it is possible to say that vegetation is degrading. Therefore, in order to restore bare lands, performing rangeland plans and avoiding unplanned changes can be suggested.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Remote Sensing
  • land use/vegetation changes
  • Taleqan district
  • Satellite images
  • Detection
- احمدی، حسن. 1385. ژئومورفولوژی کاربردی. انتشارات دانشگاه تهران. جلد1، چاپ چهارم. 668 صفحه.
- احمدی، احمد، کریم جوانشیر، حسن احمدی و ولیالله مظفریان. 1382.  بررسی پوشش گیاهی در رابطه با واحدهای ژئومورفولوژی در منطقه بارون. مجله منابع طبیعی ایران، جلد 56، شماره 1 و 2. صفحات 101-117.
- فاطمی نصرآبادی، سیّدباقر. 1385. آموزش نرم افزار  ENVI (پردازش تصاویر ماهوارهای). انتشارات سازمان نقشهبرداری کشور. 150 صفحه.
- حقشنو، ماژان. 1387. تعیین عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی و بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن (مطالعه موردی: منطقه طالقان). پایاننامه کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران. 130 صفحه.
- خسروانی، زهرا. 1387. بررسی قابلیت تصاویر ماهوارهای P5 و P6 در تهیه نقشه مناطق بیابانی. پایاننامه کارشناسی ارشد بیابانزدایی، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان.
- فرجی، معصومه. 1386. بررسی روند تغییرات کاربری اراضی و برآورد پتانسیل تولید علوفه در دیمزارهای کم بازده و رها شده حوزه آبخیز طالقان. پایاننامه کارشناسی ارشد مرتعداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران. 100 صفحه.
- وات، کنت.1383. مبانی محیط زیست (ترجمه عبدالحسین وهابزاده). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. چاپ هفتم. 321 صفحه.
- وفاخواه، مهدی. 1387. شبیهسازی رواناب حاصل از ذوب برف به کمک شبکه عصبی مصنوعی، منطق فازی و دادههای اندازهگیری برف در حوزه آبخیز طالقان. رساله دکتری آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران. 116صفحه.
- کیانی، واحد.1390. ارزیابی تغییرات پوشش/کاربری شهرستان طالقان با رویکرد بومشناسی سیمای سرزمین. پایاننامه کارشناسیارشد محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران. 92 صفحه.
- Amirnejad, H., Khalilian, S., Mohammad H., A, Ahmadian, M. 2006. Analysis Estimating the existence value of north forestsof Iran by using a contingent valuation method. Journal of  Ecological Economics, 58: 665-675.