2024-03-29T17:08:22Z
https://www.sepehr.org/?_action=export&rf=summon&issue=4623
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
اطلاعات ماهواره ای – قسمت اول
مهدی
مدیری
یکی از سریع ترین شیوه های جمع آوری داده های جغرافیایی، تصویربرداری ماهواره ای است. براساس مشخصات فنی و توانایی سیستم سنجنده تصویربرداری که برروی یک سکوی فضایی (ماهواره) تعبین گردیده، امکان جمع آوری داده های جغرافیایی با دقت هندسی و وضوح تصیوری متفاوتی فراهم می باشد. اولین تصاویر ماهواره ای با کاربرد کارتوگرافیکی توسط دوربین متریک تهیه شده و متعاقب آن سری ماهواره های کاسموس (روسیه)، لندست (آمریکا) و اسپات (فرانسه) با مجهیز بودن به سیستمهای تصویربرداری متناسب با شرایط تبدیل به نقشه (اعم از پوشش استریو، سیستم متریک یا مرکزی، قدرت وضوح عوارض بالا و غیره) جای محکمی در حوزه علوم و فنون ژئوماتیک در جمع آوری هندسی داده های جغرافیایی و استراج اطلاعات دقیق، صحیح و برسع باز نمودند و امروزه نیز ماهواره های IRS با برنامه ای منظم در ارائه تصاویر کارتوگرافیک جایگاه گسترده ای را به خود اختصاص داده است. نگارنده در بررسی های مختلف دورکاوی و اجرای پروژه های تحقیقاتی و اجرایی هر از چند گاهی مطالبی را پیرامون اصول و مبانی دورکاوی، کاربرد سنجش از دور در شهرسازی، سنجش از دور و سیستم های اطلاعات جغرافیایی، سکوها و سنجنده های تصویربرداری (سیستم های اپتیکال و اسکنر)، تحت عنوان «اشاره» یا در قالب مقالات و کتاب تقدیم علاقمندان نموده است. در اینجا شایسته می داند مدخلی را به سیستم های تصویربرداری ماهواره های هندوستان باز نموده و اشاره ای اجمالی را پیرامون برنامه های فضایی هند و تصاویر با کاربردهای متنوع درعلوم و فنون زمین داشته باشد.
2002
10
23
2
6
https://www.sepehr.org/article_28389_b3897d092aa3b5853380c87536ef7eb8.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
مقدمه ای بر جغرافیای نظامی
سید یحیی
صفوی
جغرافیای نظامی یکی از شاخه های علوم جغرافیایی می باشد که کلیه اثرات طبیعی، فرهنگی (انسانی) و زیست محیطی را بر سیاست ها برنامه ها و طرح های نظامی و عملیات رزمی/ پشتیبانی در سطح جهانی، منطقه ای و محلی مورد بررسی قرار می دهد. جغرافیای نظامی علمی است که تأثیر عوامل جغرافیایی یک کشور یا یک را در حرکت های نظامی بیان می کند. جغرافیای نظامی، بخشی از علوم نظامی است که با ویژگی های محیط و منطقه عملیات در ارتباط است. جغرافیای نظامی، بکارگیری روش تجزیه و تحلیل جغرافیایی، برای مسائل نظامی را شامل می شود. شایان ذکر است که برای جغرافیای نظامی، تعاریف مختلفی ارائه شده است. لیکن دو مطلب اساسی در تعریف جامع ضروری بنظر می رسد. الف- مقیاس و کاربرد جغرافیای نظامی کاربرد جغرافیای نظامی از نظر رهبران سیاسی، برنامه ریزان و تدوین کنندگان امنیت ملی، فرماندهان و سلسله مراتب نظامی که در تدوین استراتژی نظامی نقشه دارند و دارای تعریف خاص و محدوده مشخصی است. ب- جغرافیای نظامی در مقابل تهدیدات داخلی و خارجی و شرایط مختلف ژئوپلتیک هر منطقه، ارزش خاص خود را دارد. در واقع جغرافیای نظامی در مقابل تهدیدات ارائه کننده جهت های تهدید واستفاده از عوامل جغرافیایی در مقابل این تهدیدات است. جغرافیای نظامی راهنمای مژثری در طرح ریزی های ملی و برنامه ریزی کلان یک کشور اعم از آمایش سرزمین است، تا مکانیابی مناسب طرح های توسعه و اقدامات سازندگی کشور مانند تأسیسات زیربنایی و صنعتی در هر شرایطی از ملاحضات امنیتی دفاعی برخوردار باشند.
2002
10
23
7
9
https://www.sepehr.org/article_28390_8bda72242f8f031e4d07f54535699b1c.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
رابطه متقابل شهر اردستان با مناطق روستایی با تاکید بر دهستان های هفتگانه آن
مسعود
تقوایی
پروین
شفیعی
شهرستان اردستان بین 52 درجه و 22 دقیقه طول شرقی و 33 درجه و 22 درجه عرض شمالی قرار گرفته است. از شمال به کویر نمک، از جنوب به شهر اصفهان، از شرق به شهرستان نائین و از مغرب به شهرستان های نطنز و کاشان محدود می گردد. ارتفاع آن از سطح دریا 1209 متر و مرتفع ترین نقطه آن 3200 متر و حدوداً دارای 17643 کیلومتر می باشد. جمعیت آن بالغ بر 45150 نفر می باشد و این شهرستان از 3 شهر به نام های اردستان، زواره و مهاباد، 2 بخش مرکزی و 7 دهستان تشکیل شده است. از لحاظ موقعیت جغرافیایی این شهرستان از موقعیت مناسبی در بین شهرستان های کشور برخوردار می باشد زیرا در مسیر راه اصلی و استراتژیکی که شمال را به جنوب به هم وصل می کند، واقع شده است. این امر، باعث ادامه حیات این شهر علیرغم سختی شرایط محیطی است وانگهی راه آهن تهران – کرمان از این شهرستان می گذرد (بین شهرستان زواره – اردستان) که کمتر شهری این چنین موقعیت ممتازی را داراست. نوعی ارتباط و مناسبات بین این شهر و دهستان های اطراف برقرار است. روایطی که باید به دقت بررسی گردد.
2002
10
23
10
20
https://www.sepehr.org/article_28391_6690a21b1dbf87ccce9f6aae073103e8.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
تعبیر و تفسیر تصاویر هوایی و ماهواره ای – قسمت نهم
حمید
مالمیریان (مترجم)
عکس های هوایی حاوی ثبت جزییات عوارض بر روی زمین هنگام عکس برداری می باشند. یک مفسر عکس به طور سیستماتیک عکس ها را بررسی می کند و به طور متناوب از سایر مواد کمکی نظیر نقشه ها و گزارش مشاهدات میدانی بهره می جوید. براساس این مطالعه، تعبیر و تفسیر بر طبق طبیعت فیزیکی عوارض و پدیده های موجود روی عکس ها انجام می گیرد. تعبیر و تفسیر ممکن است در سطوح مختلف به لحاظ پیچیدگی انجام گیرد، (این پیچیدگی) می تواند از تشخیص ساده پدیده ها روی زمین تا استخراج اطلاعات جزئی با توجه به پیچیدگی فعل و انفعالات بین عوارض سطحی و زیر سطح زمین باشد.
2002
10
23
21
24
https://www.sepehr.org/article_28392_732b22f855633cc874dbecfd12ec4805.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
به سوی کاربرد گسترده فناوری GIS : سیر پیشرفت GIS ، ایستگاه کاری مستقل به وب و راه حل های GIS سیار
خسرو
خواجه (مترجم)
راه حل باور غالب (GIS) در اوایل دهه 1990 راه حلی بود که برنامه اش در روی ایستگاه کاری مستقل یا رایانه شخصی به اجرا درمی آمد. در این مقاله از بررسی راه حل های پیشین که در آن بانک اطلاعاتی در یک رایانه بزرگ میزبان نگه داشته می شد و کاربران نهایی در روی پایانه های گنگ شبکه ای با داده ها کار می کردند، حذف گردیده است. مؤلف در این مقاله تلاش دارد که خطوط کلی نفوذ و تأثیر فنآوری (GIS) را در سطح شبکه های محلی و جهانی ارائه نماید. در نتیجه پیشرفت گسترده ای که در طی سالها در سخت افزار و نرم افزار پدید آمده است، هم اکنون معماری شبکه ای فن آوری (GIS) از بانک اطلاعات مرکزی با کاربرد سرویس دهنده (GIS)، که توانایی نگهداری، مدیریت و واگذاری کارآمد داده ها را فراهم می آورد، واقعیت و تحقق یافته است. بنابراین شبکه بندی، ارتباطات و قابلیت کار در محیط های مخلتف از موضوعات محوری به شمار می روند. برای استفاده موفقیت آمیز از فن آوری (GIS) در اینترنت، کاربران وب نیاز به شناخت و درک مشخصه های اصولی آن دارد.
2002
10
23
25
28
https://www.sepehr.org/article_28393_400142aaa6932d4de53b3d0775241a21.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
اهمیت و جایگاه مسافرت های عملی در آموزش جغرافیا (مطالعه موردی: گروه جغرافیا – دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت)
نصرالله
مولائی هشجین
جغرافیا در مفهوم علمی و امروزین خود علم مکان و فضا است و موضوع آن پدیده های طبیعی و انسانی است که جهان و مکان های متنوع آن را به وجود می آورد. بر این اساس جغرافیا از یک سو به توصیف، بررسی و تجزیه و تحلیل پدیده های مخلتف محیط طبیعی در عرصه های گوناگون آب، خاک، اقلیم، محیط زیست بشر به عنوان بستر جغرافیایی و نیز نحوه پراکندگی سازمان بندهای اجتماعی و فعالیت های اقتصادی و پیامدهای حاصل از کنش متقابل جوامع انسانی با محیط زیست می پردازد و از سوی دیگر می کوشد تا با شناخت علمی که نسبت به قانونمندی های محیط طبیعی و جریان های اجتماعی پیدا می کند نقشی فعال در کاهش و یا از میان بردن ناهماهنگی های فضایی و آفرینش چشم اندازهای فرهنگی بر عهده گیرد.
2002
10
23
29
33
https://www.sepehr.org/article_28394_78164b458d1c7f0ec1dad1615cd719ed.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
دنا و اکوتوریسم
حمید رضا
وارثی
منطقه دنا در شمال استان کهگیلویه و بویراحمد و بخشی از آن در جنوب استان اصفهان قرار دارد. با طبیعتی دل انگیز و آب و هوای دل پذیر و گل های گوناگون و لاله های واژگون، چشمه ساران زلال و گوارا و پوشش گیاهی رنگارنگ صدای پای آب و ساز باران و طبیعت زیبا و سحرآمیزش چکاوک خیال را مجذوب گندمزار احساسش می نماید و قناری خیال هر زیبا پسندی را تا چکاد دنا می کشاند نقاش آفرینش در نگارخانه خلقت با قلم محبت در آبشار دل انگیز یاسوج و باغستان های سب و انگور سی سخت مناظر دلپذیری طراحی نموده است که هر کدام غزلی از دیوان زیبای آفرینش است و این منطقه جزء یکی از مناطقی می باشد که می تواند در جذب گردشگرانی که قصد دیدار از طبیعت یا همان اکوتوریسم را دارند بسیار جاذب باشد.
2002
10
23
34
37
https://www.sepehr.org/article_28395_752e545358ec84ebdedd8456d34e06fb.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
زهره – سیاره ای پنهان – قسمت اول
زلیخا
باقری (مترجم)
سیاره زهره در افسانه های دوران باستان به نام الهه زیبایی نام گذاری شده است؛ البته در اقوام مختلف نام های مخصوصی بر آن نهادند. یونانیان باستان آن را به نام آفرودیت، خدای باروری و حاصل خیزی می نامیدند. برای بابلی ها این سیاره معشوقه خدایان و الهه عشق و باروری و جنگ بود. چینی ها نیز آن را یک نقطه سفید زیبا می دانستند. با این تفاسیر این طور نتیجه می گیریم که زهره از آغاز تمدن، سمبل عشق و زیبایی بوده است. یونانیان ساکن جزیره سیترا که آفرودیت را می پرستیدند، واژه cytherean به معنی وابسته به آفرودیت، را اغلب برای سیارات به کار می بردند. این صفتی که به جای کلمه پیوندی «وابسته به زهره» مورد استفاده قرار می گیرد.
2002
10
23
38
41
https://www.sepehr.org/article_28396_8c44f357c1922c06fd094939bbcc6c0a.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
تابش زمستانی خورشید و شهرسازی در اصفهان
تقی
طاووسی
موقع فلات ایران در نیمه جنوبی منطقه معتدل شمالی ایجاب می کند که آب و هوای سرد در آن دیده نشود. اما میانگین ارتفاع بشی از 1200 متر سبب شده است آب و هوای زمستانی بسیار سرد، ویژگی مهم این فلات پهناور به شمار آید. تغییرات فصلی دما که از تغییر منظمی زاویه و مدت تابش خورشید در ترکیب با سایر عوامل اقلیمی ناشی می شود، نیاز عمومی به پرتوافشانی خورشید بر سطح معابر و اعماق مساکن را در زمستان بسیاری از نقاط کشورمان به وجود می آورد. تعیین رابطه منطقه میان «زاویه تابش خورشید» و امتداد شبکه عمومی معابر، ارتفاع مساکن و فاصله افقی میان ساختمان روبرو با توجه به «طول» و «جهت» امتداد سایه در مواقع مختلف روزف نقش مهمی در برنامه ریزی های معماری و شهرسازی ایفا می کند، توجه به این عامل اقلیمی در طراحی شهرهای جدید و نوسازی محله های قدیمی شهرهای تاریخی به ما کمک می کند تا بتوانیم گامی در جهت جامع نگری به ابعاد مختلف طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی در حل مسائل و معضلات جوامع انسانی، به عنوان «ساماندهی نظام فضایی سکونتگاهی» برداریم.
2002
10
23
42
46
https://www.sepehr.org/article_28397_91ff4a19d364d9316f7396b349a1d7db.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
دمای مؤثر و طراحی اقلیمی ساختمان های کرمان
احمد علی
نادری
نگاهی به تاریخ معماری جهان نشان می دهد که طراحان ساختمان، پیوسته د ر تلاش پیگیر جهت پاسخ گویی به شرایط اقلیمی و تأثیرات آن بر محیط های مسکونی بوده اند. توجه به شرایط آب و هوایی تنها تضمینی مطمئن جهت افزایش عمر مفید ساختمان، ارتقاء کیفی آسایش و بهداشت و فضاهای داخلی و همچنین صرفه جویی در مصرف انرژی مورد نیاز به منظور تنظیم و کنترل شرایط آسایش محسوب می شود. موقع جغرافیایی و شرایط توپوگرافی ایران، اقالیم متفاوتی را در پنهان این سرزمین شکل داده است. از این رو نیاکان ما در تطابق با شرایط اقلیمی و ایجاد فضاهای مناسب داخلی از فرم و روش های مناسبی استفاده نموده و به تدریج و در کوران تجربه و دانش، استفاده از پتانسیل های محیطی را به بهترین وجه آموخته اند. به گونه ای که ساختمان های سنتی گوشه و کنار کشور ، این هماهنگی و سازگاری حیرت انگیز را به خوبی نشان می دهد.
2002
10
23
47
55
https://www.sepehr.org/article_28398_5ce96a90caa336153780f52886e4202d.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
جایگاه برنامه ریزی منطقه ای در ایران
سیما
بوذری
اصولاً قبل از هر چیزی باید به این نکته اشاره نمود که برنامه ریزی منطقه ای در پرتو نظریههای توسعه منطقه ای صورت می گیرد و چون این نظریه ها نشأت گرفته از مفاهیم توسعه به طور کلی و توسعه منطقه ای به صورت مشخص است، لذا قبل از پرداختن به برنامه ریزی منطقه ای، لازم است تا مفاهیم توسعه و نقش آن در شکل گیری برنامه ریزی منطقه ای را مورد بررسی قرار دهیم.
2002
10
23
56
61
https://www.sepehr.org/article_28399_4564a2c9600008ff82fc725da92f0a8e.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1381
11
43
فعالیت های سنجش از دور – سازمان فضایی هند
مجید
مختارانی
فعالیتهای فضایی کشور هندوستان در سال 1962 میلادی در دپارتمان انرژی اتمی کمیتهاهای هند برای تحقیقات فضایی در ایستگاه پرتاب راکت استوایی Thumba (TERLS) آغاز به کار کرد. اولین راکت از محل (TERLS) در نوامبر سال 1963 میلادی به فضا ارسال شد. بعد از آن مرکز تکنولوژی علوم فضایی هند در سال 1965 در (Thumba) تأسیس گردید و سپس در سال 1969 سازمان تحقیقات فضایی هند به نام ISRO تحت نظر دپارتمان انرژی هند و در سال 1972 DOS زیر نظر نخست وزیزی شکل گرفت تا سال 1967 آزمایش های سنجش از دور با استفاده از هواپیما صورت می گرفت و بعد از آن این سازمان اقدام به آزمایشاتی در خصوص ساخت و پرتاب موشک و ماهواره های مخابراتی – تلویزیونی و مشاهدات زمین سنجش از دور نمود. در حال حاضر کمپانی (Antrix) عملیات هماهنگی و اجرا کلیه مراحل عملیاتی فضایی اعم از ساخت، پرتاب، هدایت و رهگیری، بهره برداری و ... را به عهده دارد.
2002
10
23
62
64
https://www.sepehr.org/article_28400_d4f9490b483d3c08ca728f0ed580d057.pdf