سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
جنرالیزه کردن داده های جغرافیایی
2
5
FA
مهدی
مدیری
دانشیار دانشگاه صنعتی مالک اشتر
mmodiri@ut.ac.ir
در حال حاضر سیستمهای اطلاعات جغرافیایی ((GIS بستههای نرم افزاری سودمندی هستند که در آنها، بسیاری از ابزارها و مدلها برای کاربربه همان اندازهای عجیب است که کارخانه مونتاژ ماشینهای ربات برای یک کارگر ساده (بارو، 1991 میلادی) اصطلاحات نا آشنا، استفاده از GIS را محدود مینماید و کاربر را از این نکته غافل میسازد که مجموعه دادهها حاصل یک فرآیند و درازمدت است که به مقدار زیادی قابلیت استفاده از دادهها را محدود مینماید. روشهایی برای توصیف دادههای فضایی که به صورت غیررسمی متداولند، وجود دارد.
امروزه در بسیاری از کشورها، فرآیند تهیه نقشه های پوششی مبنایی جایگزین روشهای جدید خودکار (اتوماتیک) می باشد. لیکن در بسیاری از دستگاه های تهیه نقشه هنوز به تهیه و ذخیره نسخه هایی از نقشه ها در مقیاس های مختلف هستند و دلایل مختلفی باعث این اقدام می باشد از جمله:
· ابزار تولید و انجام مراحل مختلف جنرالیزه کردن داده های جغرافیایی وجود ندارد؛
· سیستم مناسب تکثیر و انتشار اطلاعات جدیدی که از یک سری داده ها حاصل می گردد میسر نمی باشد.
· فرآیند اصلاح داده های بسیار گسترده و وسیع نیاز به زمانی بسیار طولانی دارند (مولر و دیگران، 1995)
https://www.sepehr.org/article_29019.html
https://www.sepehr.org/article_29019_d800f48fd16e8a588b70f925a03973ab.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
اصول طراحی تصاویر جغرافیایی در محیط GIS
6
13
FA
علی اکبر
رسولی
گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز
aarasuly@yahoo.com
مفهوم سیستم های اطلاعات جغرافیای معروف به GIS، یک واژه منفرد برای بیان مضمونی بس گسترده و عمیق است. در اصل سیستم های اطلاعات جغرافیایی یک تکنولوژی کامپیوتری شامل سخت افزار و نرم افزارهایی است، که به منظور اخذ، سازماندهی، تجربه و تحلیل و در نهایت طراحی و تولید مدل های مختلف (مثلا نقشه های منابع زمین)، در دهه های گذشته ظهور و در حال حاضر به طرف تکامل سیر می نماید. عامل مشخص کننده ای که این تکنولوژی را ازسایر سیستم های ذخیره و بازیافت اطلاعاتی متمایزتر نموده است، مربوط به نحوه نگرش آن به مکان های جغرافیایی می باشد. با این ویژگی GIS بعنوان یک فن آوری جدید، تبدیل به صنعتی پویا در تجزیه تحلیل داده های کمی و کیفی و طراحی انواع تصاویر جغرافیایی گشته است.
در این مقاله سعی برآن است که، اهمیت تجسم فضا از طریق GIS به اختصار مورد توجه قرار گرفته و اصول طراحی تصاویر جغرافیایی مطرح می گردد.
https://www.sepehr.org/article_29020.html
https://www.sepehr.org/article_29020_f6b911e178b859161cbd84577383d497.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
کارشناسان به پرسش های مطرح شده در مورد GIS پاسخ می دهند
14
15
FA
سوسن
مسگری (مترجم)
علی
جهانی (ویرایش فنی)
امروز سیستم های رایانه ای در زمینه های مختلف کاربرد گسترده ای یافته اند که از جمله آنها می توان به تهیه نقشه و تحلیل اطلاعات توصیفی و فضایی اشاره نمود. سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) به صورت یک مجموعه رایانه ای با سود جستن از قابلیت های امکانات نرم افزاری و سخت افزاری روز، توانسته است خدمات جالب توجهی در جمع آوری، تحلیل و نمایش اطلاعات ارائه نماید. که در این میان سیستم تعیین موقعیت جهانی (GPS) به عنوان یکی از مهمترین منابع تأمین اطلاعات GIS از اهیمت بیشتری برخوردار می باشد. نویسنده در مقام حاضر سعی کرده است ضمن طرح سوالات اساسی در خصوص دقت داده های جمع آوری شده GPS/GIS، ویژگی های داده های فضایی و خصیصه ای را از جهات مختلف مورد بحث قرار دهد.
https://www.sepehr.org/article_29021.html
https://www.sepehr.org/article_29021_c212f7370893a732cb22dfa291d1ee5d.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
نگاهی گذرا به: عملکرد مناطق آزاد تجاری - صنعتی ایران در توسعه مورد منطقه آزاد چابهار
16
19
FA
حسن
بیک محمدی
استادیار دانشگاه اصفهان
h.bekmohammadi@yahoo.com
بازرگانی خارجی، افزایش صادرات و در نتیجه تحصیل ارز یکی از ابزارهای مهم توسعه اقتصادی در کشورهای مختلف دنیاست، و توسعه پایدار اقتصادی- در قالب تنوع بخشی به محصولات صادراتی- از جمله ساز و کارهای اساسی در توسعه سیاسی- اجتماعی و اقتصادی هر کشور است.
بدیهی است یکی از روشهای توسعه صادرات، تأسیس مناطق آزاد تجاری- صنعتی است. ایجاد این مناطق در دنیا پدیده جدیدی نیست و به گذشته ای دور یعنی اوایل قرن هجدهم برمی گردد. این گزینه مدت هاست که در بسیاری از کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی تجریه شده و در توسعه کشورهای میزبان نقشه عمده ای داشته است. به عبارت دیگر مناطق آزاد تجاری- صنعتی با اتصال اقتصاد این کشورها به اقتصاد جهانی، جذب سرمایه های خارجی و بهره گیری از استعدادهای بالقوه منطقه ای، امکانات رشد اقتصادی آنها را فراهم کرده است. از نمونه های بسیار موفق برخی از این مناطق، می توان به نقش مناطق آزاد تجاری- صنعتی تعدادی از کشورهای آسیای جنوب شرقی در توسعه صادرات و تحصیل ارز اشاره کرد، برای نمونه رشد اقلام صادراتی سنگاپور، کره جنوبی، مالزی، شانگهای و تایوان در دهه گذشته بیشتر به افسانه شباهت داشته و گفته می شود که صادرات سنگاپور در بخش لوازم الکترونیک از 20 میلیارد دلار در ماه بیشتر بوده است.
یکی از ویژگی های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران تک محصولی بودن آن است، لذا این اقتصاد در مقابل چالش ها و بحران های سیاسی و اقتصادی جهان بسیار آسیب پذیر است و شرایط و تنگناهای اقتصادی امروز مملکت ما دلیل روشنی براین ادعاست، لذا این کشور در راستای تنوع بخشی به فعالیت های اقتصادی و رفع برخی از تنگناهای آن از جمله کمبود ارز، تکنولوژی نوین، مهارت در مدیریت، توسعه صادرات، ایجاد اشتغال و...در برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود (72-1368) جزایر کیش، قشم و بخشی از شهرستان چابهار را بعنوان مناطق آزاد تجاری- صنعتی در نظر گرفت.
انچه در این مقاله با استفاده از روش های تاریخی، توصیفی و تحلیلی بدنبال آن است، این است که بدانیم:
- مناطق آزاد تجاری- صنعتی چیست و اهداف آن کدام است؟
- مناطق آزاد تجاری- صنعتی ایران کدامند و چه ویژگی هایی دارند؟
- نظام اسلامی ایران در ایجاد این مناطق چه اهدافی را دنبال می کند؟
- دلایل انتخاب چابهار بعنوان منطقه آزاد تجاری – صنعتی چیست؟
- عملکرد منطقه آزاد چابهار در توسعه ایران و منطقه چه بوده است؟
https://www.sepehr.org/article_29022.html
https://www.sepehr.org/article_29022_5af0ea1580ca8001ff8dd7a5282ebe5a.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
تولید اتوماتیکی تصاویر ترمیم شده رنگی و موزائیک های تصویر با استفاده از اطلاعات تصویری HRSC و WAOSS در مأموریت MARS96
20
25
FA
حمید
عنایتی (مترجم)
ماهواره Mars 96 روسیه در پاییز 1996 مأموریت خود را آغاز نمود. این ماهواره دوربینهای آلمانی HRSC (دوربینهای استرئو با قدرت تفکیک بالا) و WAOSS (اسکنر و استرئو اپتیکال الکترونیکی با زاویه باز) را با خودر حمل مینماید.
این ماهواره فراهم کننده تصاویر ترمیمی و موزائیکهای تصویری رنگی با پردازشهای کاملاً اتوماتیک میباشد و از اطلاعات هندسی کالیبره شده دوربینهای WAOSS,HRSC,CCD جهت ایجاد تصاویر ترمیمی استفاده میکند. اطلاعات مداری برای هر خط از کل نوار اطلاعات تصویری (توسط باندل اجستمنت فتوگرامتری بهبود مییابد) و مدلهای رقومی زمین (DTM) به روش تناظریابی چند تصویر و تکنیکهای انترپلاسیون خاص ناشی میشود.
زمانی که جنبه هندسی موزائیک کردن، با روش باندل بلوک اجستمنت کنترل می شود و رادیومتری موزائیک از این طریق بهبود می یابد. همه منطق پوشش و خطوط تقسیم و مشخصاتی که باید از پیش معلوم شوند به طور اتوماتیک انجام می شوند. و بر روی صفحه سیستم پردازش تصویر اثر متقابل ندارند.
موزائیک های رنگی با کیفیت های بالا می توانند با استفاده از تبدیل رنگی IHS و با قدرت تفکیک بالا اطلاعات رنگی خوبی ایجاد نماید. مخصوصاً در مورد تصاویر توپوگرافی رنگی نقشه های با مقیاس 1:500،000تا 1:50،000 این مسأله صدق می کند و خطوط منحنی میزان ازیک DTM گرفته شده و فراورده های مطلوب این مأموریت کارتوگرافی به سیاره مریخ می باشد.
https://www.sepehr.org/article_29023.html
https://www.sepehr.org/article_29023_94b5859a0e928a8fb6ac751afb5711d3.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
IRS- 1C ماهواره ای برای انواع کاربردها
26
29
FA
عباس
خسروی (مترجم)
محقق جغرافیایی
تهیه نقشه بهره وری از زمین، به منظور ارزیابی وضع موجود، استفاده از اراضی و بررسی مسایل و مشکلات در امر بهره برداری بهتر از اراضی، دارای اهمیت زیادی است.
یکی از تکنیک هایی که از اطلاعات آن به عنوان منبع برای تهیه نقشه بهره وری زمین می توان استفاده کرد، ماهواره منابع زمینی است، که اطلاعات را از سطح زمین اخذ کرده و پس از طی مراحلی به صور مختلف در دسترس قرار می دهد.
برگردان متن حاضر نشان می دهد که اطلاعات ماهواره IRS-1C به علت خصوصیات ویژه خود می تواند در توسعه و گسترش روشهای مناسب جهت تهیه نقشه های بهره وری از زمین مفید واقع شود.
https://www.sepehr.org/article_29024.html
https://www.sepehr.org/article_29024_0ec04291f59df18e2f1556ad0a6b63e5.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
گزارش علمی از ارزیابی داده های ERS-1 SAR در نقشه برداری توپوگرافی
30
41
FA
فاطمه
رضیعی (مترجم)
محقق جغرافیایی
OEEPE برای آماده سازی و انجام تستی جهت مقایسه روش های مختلف geocoding و داده های ERS-1 SPR و کاربرد داده های همکاری کرده است. ESA با ارایه داده ها، تست را تأیید کرده است. (DRL) داده ها را جمع آوری و توزیع نموده است.
EFAE دیگر داده های فاز دوم کار را ارایه کرد، این داده ها عبارت بودند از: تصویرهای KFA-1000 داده های Thematic Mapper و مدل ارتفاع دیجیتال (DEM) محل تست در اطراف شهر فرانکفورت واقع در کشور آلمان بوده و تصاویر چهار ERS-1 همراه با دو DEM و اطلاعات کنترل زمینی قابل ارایه می باشد.
بیست سازمان از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی به تست داده ها توجه و علاقه نشان دادند. این اطلاعات برای چهارده سازمان مختلف ارسال شد. گزارش های برخی از این سازمان ها در چهارمین ایستگاه Geo SAR ارایه شد.
این گزارش ها اهداف تست را مشخص کرده و داده های ارایه شده را تشریح می کند. روش ها و نتایج به اختصار درآمده شرکت کنندگان و مقالات ضمیمه ای، موضوع را به تفصیل بررسی و نقل می کنند. در تست به این نتیجه رسیدند که در مقایسه با نقشه ها در حالی که حجم اطلاعات مربوط به نقشه برداری محدود بوده، می توان از Geocoding دقت بالایی به دست آورد.
https://www.sepehr.org/article_29025.html
https://www.sepehr.org/article_29025_76a8ecf3e930fb273598d82b05d3b9aa.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
برنامه های توسعه و ضرورت بهسازی خانه های روستای
42
45
FA
حسن
افراخته
دانشگاه سیستان و بلوچستان
hafrakhteh@yahoo.com
یکی از اهداف اساسی توسعه، تأمین نیازها و خواست هایی است که منجر به بهبود کیفیت زندگی و بهزیستی اجتماعی مردم می شود؛ و یکی از مهم ترین این نیازها، مسکن و محیط زیست مناسب است. برخورداری از مسکن مناسب حق مسلم اجتماعی افراد می باشد. مقاله حاضر با تکیه بر مطالعه موردی روستاهای پایکوهی غرب گیلان برآن است. که نشان دهد، مساکن بومی و معماری محلی ناحیه فوق تا چه اندازه با نیازها و خواسته های ساکنان و دستیابی به توسعه متوازن هماهنگی دارد. برای این منظور ابتدا موازین و شرایط مسکن مناسب از نظر می گذرد. آنگاه این موازین در مساکن روستایی مذکور مورد بررسی قرار می گیرد. در پایان ضمن نتیجه گیری، پیشنهاداتی مطرح می گردد.
https://www.sepehr.org/article_29027.html
https://www.sepehr.org/article_29027_e1dc857ed4f05bc6b15dad7a7a0eed40.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
گاه شمار هفته
46
47
FA
حسین
قهرایی
عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان
اقوام و ملیت های مختلف با هفته و نام روزهای آن: شنبه، یکشنبه و... به خوبی آشنایی دارند و برنامه زندگی خود را اعم از کار، عبادت، استراحت، تفریح و... براساس آن تنظیم می کنند؛ هرچند که روز شروع و پایان هفته در بین ملت ها و پیروان ادیان مختلف متفاوت است.
در این نوشتار سعی شده است که درباره اصل و منشأ هفته و مشکلاتی که هفته در گاه شماری ماه ایجاد می کند، نامگذاری روزهای هفته، در ایران باستان وسایر ملل مطالبی ارائه گردد.
https://www.sepehr.org/article_29030.html
https://www.sepehr.org/article_29030_b96ee6c2589089f279832a18df6058bb.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
مبانی و اصول سنجش از دور (قسمت اول)
48
52
FA
حمید
مالمیریان (مترجم)
سنجش از دور علم و هنر به دست آوردن اطلاعات درباره یک شئ، منطقه، یا پدیده از طریق تجزیه و تحلیل دادههای حاصله به وسیله ابزاری است که در تمامی فیزیکی با سئ، منطقه و یا پدیده تحت بررسی نباشد. همان طوری که شما این کلماترا میخوانید، در حال به کار بردن(علم) سنجش از دور هستید. چشمهای شما به عنوان سنجندههایی که نسبت به نور منعکسه از این صفحه از خود واکنش نشان میدهند، عمل میکنند.
«داده هایی» که چشمان شما می بینند (عکسبرداری می کنند) ناشی از میزان نور منعکسه از مناطق تاریک و روشن این صفحه می باشد. این داده ها در کامپیوتر مغز شما به منظور قادر ساختن شما جهت تشریح مناطق تاریک برروی صفحه، به عنوان مجموعه ای از حروف تشکیل دهنده لغات، تجزیه و تحلیل و یا تفسیر می گردند.
با کمک داده های مرجع، تجزیه و تحلیل کننده، اطلاعات مربوط به نوع، میزان، موقعیت و شرایط منابع مختلف زمین را که داده های آنها توسط سنجنده جمع آوری شده است، استخراج می نماید. سپس این اطلاعات (h)، به طورکلی به صورت نقشه ها و جداول چاپی یا به صورت فایل های کامپیوتری که می توان با لایه های دیگر اطلاعات در یک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ادغام گردند، تهیه و آماده می شوند.
در نهایت اطلاعات برای کاربرانی که می خواهند از آن، جهت سیستم های تصمیم گیری خود استفاده نمایند، پردازش می گردد. در این فصل، اصول پایه ای، تحت عنوان پردازش سنجش از دور را مورد بحث قرار می دهیم.
بحث را با مبانی انرژی الکترومغناطیسی شروع می نماییم و سپس چگونگی برخورد انرژی با اتمسفر زمین و عوارض سطحی زمین را بررسی خواهیم نمود. همچنین نقش داده های مرجع را در روش های تجزیه و تحلیل مورد ارزیابی قرار خواهیم داد. این مبانی، یک سیستم ایده آل و مطلوب سنجش از دور را برای ما مشخص خواهد نمود. با این زمینه به عنوان یک چارچوب، محدودیت هایی که در سیستم های سنجش از دور وجود دارد، مورد بررسی قرار می گیرد.
همچنین به اختصار در خصوص مقدمات GIS بحث خواهیم کرد و در پایان فصل، خواننده باید یک برداشت کلی از مبانی و مفاهیم و کاربردهای سنجش از دور و درک ارتباط نزدیک بین سنجش از دور و GIS داشته باشد.
https://www.sepehr.org/article_29031.html
https://www.sepehr.org/article_29031_26ca917c35f22d931b738b1678a635e5.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
پیش بینی رخدادهای طبیعی با دامنه تغییرات بالا
53
57
FA
مهدی
نوربخش
کارشناس ارشد جغرافیا طبیعی دانشگاه اصفهان
از جمله فاکتورهای اساسی رویدادهای طبیعی که پیش بینی دقیق آنها همیشه مورد توجه انسان بوده زمان است. وقوع بهنگام و غیرمنتظره برخی از آنها بویژه رویدادهای با دامنه تغییرات بالا، برای بشریت مشکلات زیادی را به همراه داشته است. امروزه سعی بر این است با استفاده از قالب های کمی، معادلات ریاضی و روابط آماری به ویژه با استفاده از توزیع های آماری دروه های بازگشت رخدادها را پیش بینی کرد.
هدف اصلی این مقاله، پیش بینی زمان دقیق رخدادهایی است که از دامنه تغییرات نسبتاً بالایی برخوردارند بدین منظور از توزیع های متداول به گونه ای استفاده شده که بتوان به این مهم دست یافت. این تحقیق بر پایه روابط آماری شکل گرفته و سعی شده تا مقدار کمیت رخدادها و زمان وقوع آنها با دقت بیشتری برآورد گردد.
https://www.sepehr.org/article_29032.html
https://www.sepehr.org/article_29032_d42775261e41db6b18caf1decb3ee131.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
8
29
1999
04
21
طبقه بندی اقلیمی شرق دریای خزر دشت گرگان
58
64
FA
اسماعیل
شاهکویی
در این پژوهش نخست سعی شده است براساس آمارهای موجود برای ایستگاه های مورد مطالعه پایه مشترک آماری تشکیل شود. سپس با استفاده از میانگین 21 ساله داده های هواشناسی (1364- 1343 ه.ش) و از طریق ضرایب و فرمول های مختلف طبقه بندی اقلیمی، اقلیم دشت گرگان طبقه بندی گردد.
https://www.sepehr.org/article_29036.html
https://www.sepehr.org/article_29036_725344708bbd4b406e3776caa8fb92fc.pdf