دورسنجی
سیده کوثر حمیدی؛ اصغر فلاح؛ نسترن نظریانی
چکیده
تغییر اقلیم تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر محیط‌زیست دارد و منجر به حساسیت متفاوت پوشش گیاهی به‌عوامل آب و هوایی در مقیاس‌های مکانی- زمانی مختلف می‌شود. آگاهی از وضعیت پوشش گیاهی به‌دلیل کاربرد در برنامه‌ریزی‌های خرد و کلان در حال حاضر از ارکان مهم در تولید اطلاعات است .با توجه به پرهزینه و زمان‌بر بودن استفاده از روش‌های مبتنی بر مشاهدات، ...
بیشتر
تغییر اقلیم تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر محیط‌زیست دارد و منجر به حساسیت متفاوت پوشش گیاهی به‌عوامل آب و هوایی در مقیاس‌های مکانی- زمانی مختلف می‌شود. آگاهی از وضعیت پوشش گیاهی به‌دلیل کاربرد در برنامه‌ریزی‌های خرد و کلان در حال حاضر از ارکان مهم در تولید اطلاعات است .با توجه به پرهزینه و زمان‌بر بودن استفاده از روش‌های مبتنی بر مشاهدات، امروزه فناوری سنجش از دور به‌عنوان راهکار جدید در بهبود این روش‌ها مطرح شده است. در پژوهش پیش‌رو هدف، بررسی اثر عوامل اقلیمی بر روند پوشش گیاهی جنگل فریم در استان مازندران با استفاده از تصاویر سنتینل 2 و تعیین مناسب‌ترین شاخص برای این منطقه است. به‌منظور مدلسازی از فاکتورهای اقلیمی (درجه حرارت و بارندگی) مربوط به منطقه بهدست آمده از نزدیک‌ترین ایستگاه هواشناسی مربوط، استفاده شد. بعد از پیش‌پردازش و پردازش تصاویر سنتینل 2 ارزش‌های رقومی متناظر از باندهای طیفی استخراج و به‌عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شد. رابطه درجه حرارت و بارندگی با شاخص‌های پوشش گیاهی با ضریب همبستگی 0.43 و 0.56 و میزان AIC و BIC به‌ترتیب (565 و 3209) و (739 و 3383) بهدست آمد. همچنین نتایج نشان داد بیشترین اثرگذاری در رابطه با هر دو فاکتور درجه حرارت و بارندگی مربوط به شاخص پوشش گیاهی تفاضلی (DVI) است، که کارائی بالای این شاخص در منطقه را نشان می‌دهد. با توجه به نتایج فوق، می‌توان بیان کرد که شاخص مذکور به‌منظور بررسی تأثیر متغیرهای اقلیمی بر جنگل مورد مطالعه، انطباق و همبستگی مناسبی دارد.
ولی الله کریمی؛ عیسی کیا؛ محمد علی ملکی
چکیده
منحنی های شدت- مدت- فراوانی بارندگی یا روابط دیگری که بتواند شدت بارندگی را به ازای یک تداوم مشخص تعیین کند از ملزومات طراحی در هر پروژه هیدرولوژیکی است، چرا که سیل طراحی بر اساس رگبار طراحی بوده و رگبار نیز دارای تداوم معینی است که می بایست شدت آن مشخص شود. پدیده تغییر اقلیم ناشی از گرم شدن کره زمین بر مقدار و به تبع آن شدت بارش ...
بیشتر
منحنی های شدت- مدت- فراوانی بارندگی یا روابط دیگری که بتواند شدت بارندگی را به ازای یک تداوم مشخص تعیین کند از ملزومات طراحی در هر پروژه هیدرولوژیکی است، چرا که سیل طراحی بر اساس رگبار طراحی بوده و رگبار نیز دارای تداوم معینی است که می بایست شدت آن مشخص شود. پدیده تغییر اقلیم ناشی از گرم شدن کره زمین بر مقدار و به تبع آن شدت بارش ها در مناطق مختلف جغرافیایی تاثیرگذار است. به منظور بررسی اثر گرم شدن کره زمین بر شدت بارندگی ها در ایستگاه سینوپتیک بابلسر، دوره مورد مطالعه به دو بازه زمانی 26 ساله (1968-1993) و (1994-2019) تقسیم شد. شدیدترین رگبار 10، 20، 30، 40، 50، 60، 90 دقیقه، 2، 4، 6، 9، 12، 18 و 24 ساعت هر سال از روی تمام رگبارهای رخ داده در آن سال استخراج شد. سپس با استفاده از نرم افزار EasyFit و با آزمون نکویی برازش کولموگروف- اسمیرنوف برای هر یک از 28 سری داده ها، مقادیر شدت بارندگی برای دوره بازگشت های 2، 5، 10، 25، 50 و 100 ساله به دست آمد. نتایج نشان داد که شدت بارش های 10 و 20 دقیقه ای و 18 و 24 ساعته بازه زمانی دوم نسبت به بازه زمانی اول به ترتیب 54، 17، 35 و 35 درصد افزایش یافته در حالی که شدت بارش های 50، 60، 90 دقیقه ای و 2، 4، 6 و 9 ساعته به ترتیب 10، 26، 31، 35، 34، 20 و 10 درصد کاهش یافته است. آزمون tجفتی انجام شده با نرم افزار SPSS روی پارامترهای دما نشان داد که در بازه زمانی دوم نسبت به زمانی اول افزایش دما رخ داده است که مقدار افزایش دمای میانگین26 ساله بازه زمانی دوم نسبت به بازه زمانی اول، 16/1 درجه سانتیگراد بوده است. همچنین بر اساس آزمون من کندال انجام شده روی داده های 52 ساله پارامترهای دما، روند صعودی مشاهده شد. به عنوان نتیجه کلی می توان عنوان نمود که تغییر اقلیم باعث افزایش شدت بارش های کوتاه مدت(5/%35) و بلند مدت(35%) و کاهش شدت رگبارهای میان مدت(24%) در ایستگاه سینوپتیک بابلسر شده است.
مصطفی کرمپور؛ زهرا زارعی چقابلکی؛ منصور حلیمی؛ مصطفی نوروزی میرزا
چکیده
در این پژوهش، روند نوسان‌های زمانی عنصر بارش در طیف‌های ارتفاعی سراسر ایران‌زمین موردبررسیقرارگرفت. بدینمنظورازداده‌های122 ایستگاههواشناسیکشوردردوره (2012-1992) استفاده شده است. ابتدا تمام این 122 ایستگاه در طیف‌های ارتفاعی کمتر از 500 متر، 500 تا 1000، 1000 تا 1500 و بیش از 1500 متر تقسیم شدندو در ادامهبابه کارگیریآزمونغیرپارامتریمن-کندال،وجود ...
بیشتر
در این پژوهش، روند نوسان‌های زمانی عنصر بارش در طیف‌های ارتفاعی سراسر ایران‌زمین موردبررسیقرارگرفت. بدینمنظورازداده‌های122 ایستگاههواشناسیکشوردردوره (2012-1992) استفاده شده است. ابتدا تمام این 122 ایستگاه در طیف‌های ارتفاعی کمتر از 500 متر، 500 تا 1000، 1000 تا 1500 و بیش از 1500 متر تقسیم شدندو در ادامهبابه کارگیریآزمونغیرپارامتریمن-کندال،وجود روندمعنی‌داربرایسری‌هایزمانیماهانه وسالانه درسطوحمعنی‌داری95 و99 درصدموردارزیابیقرارگرفت. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش در ارتفاعات زیر 500 متر بیشترین کاهش بارش در ماه مارس مشاهده‌شده است و در مقیاس سالانه همه ایستگاه‌ها دارای روند منفی می‌باشند. در ارتفاعات 500 تا 1000 متر بیشترین کاهش بارش در ماه‌های مارس، می و اکتبر مشاهده شده است و در مقیاس سالانه همه ایستگاه‌ها دارای روند منفی بارندگی می‌باشند. در ارتفاعات 1000 تا 1500 متر بیشترین کاهش بارش در ماه فوریه و ژوئن مشاهده شده است و در مقیاس سالانه همه ایستگاه‌ها دارای روند منفی بارندگی می‌باشند که این روند منفی در ایستگاه‌های مراغه، ارومیه، مهاباد، ماکو و بیرجند منفی معنی‌دار است. علاوه بر این نتایج نشان داد که در ارتفاعات بیش از 1500 متر تقریباً روند بارش در مقیاس ماهانه و سالانه در ایستگاه‌های بیشتری ثابت بوده و روند بارش در طیف ارتفاعی زیر 1000 متر نسبت به طیف ارتفاعی بیش از 1000 متر، تعداد ایستگاه بیشتری دارای روند منفی معنی‌دار هستند که این نشان‌دهنده این است که تغییرات بیشتر بارش در این طیف ارتفاعی می‌باشد. در نهایت با توجه به روند منفی بارش در تمام ایستگاه، می‌توان گفت که در منطقه تغییر اقلیم رخ‌داده است.
سید کرامت هاشمی عنا؛ محمود خسروی؛ تقی طاوسی؛ حمید نظری پور
چکیده
شناسائی و استخراج طول دوره‌های خشک در نواحی خشک و نیمه خشک از اهمیت خاصی برخوردار است، بنابراین استفاده از مدل‌های پیش‌یابی تغییرات اقلیمی برای بررسی رفتار پارامترهای اقلیمی در آینده امری اجتناب ناپذیر است. زیرا با شناخت رفتار زمانی- مکانی عناصر اقلیمی مانند بارش، قادر خواهیم بود شدت اثرات عوامل مخرب محیطی را کاهش دهیم. در این پژوهش ...
بیشتر
شناسائی و استخراج طول دوره‌های خشک در نواحی خشک و نیمه خشک از اهمیت خاصی برخوردار است، بنابراین استفاده از مدل‌های پیش‌یابی تغییرات اقلیمی برای بررسی رفتار پارامترهای اقلیمی در آینده امری اجتناب ناپذیر است. زیرا با شناخت رفتار زمانی- مکانی عناصر اقلیمی مانند بارش، قادر خواهیم بود شدت اثرات عوامل مخرب محیطی را کاهش دهیم. در این پژوهش عملکردمدل گردش عمومی جو - اقیانوس(AOGCMs- AR4)در شبیه سازی طول دوره‌های خشک در گسترهایران مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور مقادیر ماهانه بارش 15 مدل AOGCMکه در نسخة 5مدلLARS-WG تعبیه شده تحت سناریوهای مختلف برای دهه‌های 2050 و 2080 بر روی 45 ایستگاه همدید واقع در گستره ایران زمین ریزمقیاس شدند. بعد از اعتبارسنجی و وزندهی به مدل‌ها با شاخص‌های آماری، مشخص شد که مدل Hadcm3 و GFDL-CM2.1 بهترین کارایی و عملکرد را در شبیه‌سازی طول دوره‌های خشک دارد. در مقابل خروجی مدل‌های NCPCM وINM-CM3.0 کمترین همبستگی را با دادههای مشاهداتی دارا می‌باشند. مدلسازی دوره‌های خشک با محاسبة سناریوهای تغییر اقلیم و لحاظ نمودن منابع عدم قطعیت‌ها در خروجی مدل‌های (AOGCM)، نشان داد که بر اساس بدترین سناریو(A2)، و حدی‌ترین وضعیت(2080)، میانگین دمای کشور 2/7 درجة سلسیوس افزایش و میانگین بارش با وجود افزایش نقطه‌ای آن در برخی از ایستگاه‌ها، با کاهش 33 درصدی در کل کشور روبرو است. در خوشبینانه‌ترین سناریو(B1)، نیز میانگین دمای کشور 1/4 درجه سلسیوس نسبت به دورة مشاهداتی افزایش و میانگین بارش نیز با کاهش 14 درصدی همراه است. نتایج حاصل از بررسی عدم قطعیت در بررسی دوره‌های خشک در ایران نشان داد که در هر دو دهة 2050 و 2080 و بر اساس هر سه سناریو(B1,A1B,A2)، طول دوره‌های خشک در تمامی پهنه‌های ایران افزایش می‌یابد. بیشترین درصد تغییرات طول دوره‌های خشک مربوط به پهنة شمال‌غرب (ارومیه، خوی، کرمانشاه، همدان و لرستان) است.
بهروز نصیری؛ زهرا یارمرادی
چکیده
افزایش‌گازهای‌گلخانه‌ای در چند دهه‌اخیر باعث بر هم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده که به‌آن پدیده تغییر اقلیم اطلاق می‌شود. مهمترین تبعات تغییر اقلیم افزایش دمای متوسط کره زمین، افزایش پدیده‌های حدی‌اقلیمی نظیر سیل، طوفان، تگرگ، امواج گرمایی، افزایش سطح آب دریاها، ذوب شدن یخ های قطبی و سرماهای نابهنگام خواهد بود. استفاده ...
بیشتر
افزایش‌گازهای‌گلخانه‌ای در چند دهه‌اخیر باعث بر هم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده که به‌آن پدیده تغییر اقلیم اطلاق می‌شود. مهمترین تبعات تغییر اقلیم افزایش دمای متوسط کره زمین، افزایش پدیده‌های حدی‌اقلیمی نظیر سیل، طوفان، تگرگ، امواج گرمایی، افزایش سطح آب دریاها، ذوب شدن یخ های قطبی و سرماهای نابهنگام خواهد بود. استفاده از مدل‌های ریز مقیاس نمایی آماری در برآورد نوسانات اقلیمی، این امکان را فراهم ساخته که بتوان دادههای آب و هوایی را در مقیاس مکانی و زمانی مناسب تولید کرد. چنین قابلیتی کمک شایانی به مطالعه نوسانات اقلیمی در مقیاس محلی و منطقه‌ای کرده است. در این تحقیق کارایی مدل LARS-WG برای تولید و شبیه سازی دادههای روزانه دما، بارش و ساعت آفتابی در استان لرستان با استفاده از پارامترهای آماری MAE, T-STUDENT,MAE,R2 مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و تغییرات ناشی از آن‌ها نیز در آینده آشکارشد. نتایج حاصل از آن نشان داد که در سطح اطمینان 99 درصد تفاوت معنی داری بین دادههای واقعی و دادههای حاصل از مدل وجود ندارد و مدل کارایی لازم را در جهت تولید دادههای روزانه داراست. پس از اطمینان از کارایی مدل، از خروجی های مدل HADCM3 استفاده شد و دادههای روزانه دما، تابش و بارش برای دوره پایه (2005-1961)، تحت سه سناریوی A1B(سناریوی حد وسط)، A2(سناریوی حداکثر) و B1 (سناریوی حداقل) شبیه سازی گردید.بر اساس برآورد مدل HADCM3 برای سناریوهای مورد بررسی در دوره‌های آتی، میانگین دمای بیشینه و بارش استان به ترتیب حدود(9/0 تا 03/1 درجه) و(04/12 درصد)افزایش‌و میانگین‌ساعات آفتابی‌حدود6/0 کاهش خواهد یافت.همچنین با وجود تغییرات کمتر دمای بیشینه نسبت به دمای کمینه، افزایش متوسط دمای هوا در این دوره قابل انتظار می‌باشد. طبق این نتایج شرایط اقلیمی استان لرستان در 50 سال آینده تفاوت محسوسی با شرایط فعلی خواهد داشت و برنامه ریزی‌های بلند مدت و استراتژیک برای مدیریت این شرایط ضروری بنظر می‌رسد.
غلامعلی مظفری؛ شهاب شفیعی؛ زهرا تقی زاده
چکیده
در چند دهه اخیر افزایش دمای زمین باعث بر هم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده و تغییرات اقلیمی گسترده‌ای را در اغلب نواحی کره زمین موجب گردیده است که از آن به عنوان تغییر اقلیم یاد می‌شود. هدف این مطالعه، پیش‌بینی تغییرات اقلیمی استان سیستان و بلوچستان با استفاده از ریز مقیاس نمایی آماری است که در آن دادههای سناریوی A2 مدل گردش ...
بیشتر
در چند دهه اخیر افزایش دمای زمین باعث بر هم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده و تغییرات اقلیمی گسترده‌ای را در اغلب نواحی کره زمین موجب گردیده است که از آن به عنوان تغییر اقلیم یاد می‌شود. هدف این مطالعه، پیش‌بینی تغییرات اقلیمی استان سیستان و بلوچستان با استفاده از ریز مقیاس نمایی آماری است که در آن دادههای سناریوی A2 مدل گردش عمومی جو ECHO-G اجرا می‌شود. برای ارزیابی، تغییرات اقلیمی و خشکسالی استان سیستان و بلوچستان در دوره آماری 1391تا 1410 توسط مدل LARS-WG ریز مقیاس شدند. در این مطالعه از دادههای دمای کمینه، دمای بیشینه، تابش و بارش مدل ECHO-G و دادههای واقعی 7 ایستگاه استان شامل چابهار، ایرانشهر، خاش، سراوان، زابل، زهک و زاهدان استفاده شده است.نتایج کلی بررسیها برای دوره مذکور گویای افزایش 8 درصدی بارش در استان و کاهش تعداد روزهای یخبندان و افزایش میانگین سالانه دما در حدود 3/0 درجه سلسیوس می‌باشد. بیشترین افزایش ماهانه دما مربوط به فصل زمستان به میزان 9/0 درجه سلسیوس خواهد بود. همچنین تعداد روزهای خشک در شهرستان سراوان افزایش و در بقیه شهرستانها کاهش می‌یابد و بطور کلی خشکسالیهای این استان در دوره 1410-1391 کاهش می‌یابد.
حسین محمدی؛ تقی کریمیان؛ مجید رحمانی سریاست
دوره 22، شماره 85 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 127-145
چکیده
گردشگری امروزه به عنوان یک پدیدۀ اثرگذار بر فرایند توسعه توجه زیادی را به خود جلب نموده است، زیرا از جنبه های مختلف اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی اثرات شگرفی را برحیات انسان برجای می گذارد. آب و هوا، به عنوان یکی از عوامل محیط طبیعی، اثرات متعددی بر نحوه ی زندگی بشر دارد و تأثیر هوا و اقلیم نه تنها به پیدایش توریسم ...
بیشتر
گردشگری امروزه به عنوان یک پدیدۀ اثرگذار بر فرایند توسعه توجه زیادی را به خود جلب نموده است، زیرا از جنبه های مختلف اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی اثرات شگرفی را برحیات انسان برجای می گذارد. آب و هوا، به عنوان یکی از عوامل محیط طبیعی، اثرات متعددی بر نحوه ی زندگی بشر دارد و تأثیر هوا و اقلیم نه تنها به پیدایش توریسم می انجامد، بلکه سبب تقاضای خدمات توریستی می شود.این تحقیق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مراجعه به اسناد و مدارک به ارزیابی سهم واحد مسافرت و گردشگری در توسعه اجتماعی اقتصادی کشورها می پردازد، مبنای آلاینده های کربنی را تحلیل می نماید و تمامی دسته های مسافرت و گردشگری را پیش بینی و برجسته ترین معیارهای مقابله با آلاینده ها را در هر بخش و در کل واحد مشخص می کند. بعلاوه، این تحقیق نقش حیاتی که مشارکت در ابتکارات در هر بخش ایفا می کند را هم در داخل واحد مزبور و هم در بخشهای صنعتی دیگر (برای مثال انرژی)، در تسریع و تخصیص معیارهای کاهش آلاینده ها ارائه می نماید. هدف این تحقیق شناسایی آلاینده های خاص واحد مسافرت و گردشگری و معیارهای مقاله با این آلاینده هاست. نتایج تحقیق نشان می دهد که آلاینده های موجود در بخش حمل و نقل، مسافرت و گردشگری 2% رشد سالانه تا سال 2035 داشته باشند.
حسین محمدی؛ غلامرضا روشن
دوره 16، شماره 61 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 50-53
چکیده
توفان سهمگین کاترینا، دوشنبه 7 شهریور 1384 با سرعتى معادل 250 کیلومتر در ساعت سواحل جنوبى آمریکا در خلیج مکزیک را در نوردید و در 3 ایالت لوئیزیانا، الاباما و مىسى سى پى موجب کشته شدن هزاران نفر و خسارات مالى فراوان شد. کاترینا هر چند یک بلاى طبیعى بود، اما ساخته دست بشرى و عملکردهاى نابهنجار بشر با محیط طبیعى و استفاده فزاینده از گازهاى ...
بیشتر
توفان سهمگین کاترینا، دوشنبه 7 شهریور 1384 با سرعتى معادل 250 کیلومتر در ساعت سواحل جنوبى آمریکا در خلیج مکزیک را در نوردید و در 3 ایالت لوئیزیانا، الاباما و مىسى سى پى موجب کشته شدن هزاران نفر و خسارات مالى فراوان شد. کاترینا هر چند یک بلاى طبیعى بود، اما ساخته دست بشرى و عملکردهاى نابهنجار بشر با محیط طبیعى و استفاده فزاینده از گازهاى گلخانه اى در کشورهاى صنعتى، بالاخص در آمریکا بوده است. در ادامه، مى توان چنین عنوان کرد که، یکى از نتایج سیاسى وقوع کاترینا، ایجاد اختلال در امنیت و نظم عمومى در طى وقوع این رخداد بوده است.
محمود خسروی
دوره 9، شماره 34 ، مرداد 1379، ، صفحه 56-64
چکیده
صنعت جهانگردی یکی از مهمترین فعالیت های جهان معاصر به شمار می رود. هر ساله در سطح کره زمین 7/1میلیارد جابجایی جهانگردی وجود دارد که هزینه آن نزدیک به 600میلیارد دلار است. درآمد برخی کشورها مانند تونس و باهاما با جهانگردی تأمین می شود. متأسفانه سهم کشور ایران از این صنعت کمتر از 200 میلیون دلار است. بهرحال تردیدی نیست که اقلیم علت اصلی ...
بیشتر
صنعت جهانگردی یکی از مهمترین فعالیت های جهان معاصر به شمار می رود. هر ساله در سطح کره زمین 7/1میلیارد جابجایی جهانگردی وجود دارد که هزینه آن نزدیک به 600میلیارد دلار است. درآمد برخی کشورها مانند تونس و باهاما با جهانگردی تأمین می شود. متأسفانه سهم کشور ایران از این صنعت کمتر از 200 میلیون دلار است. بهرحال تردیدی نیست که اقلیم علت اصلی فصلی بودن پدیده جهانگردی است. در این مقاله پس از بررسی این نکات عمده و تحلیل برخی مدل های ارزیابی مناطق توریستی محدودیت های معرفت شناختی مطالعات توریسم مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد. یکی از مشکلترین مراحل، مدل سازی اقلیم آینده است. ارزیابی تأثیر اقلیم بر توریسم یک وظیفه خطیر و چندجنبه است. با توجه به نیاز به تحقیقات مستند، سئوالات بسیاری رودرروی ما قرار دارد که در انتظار حل شدن هستند. هدف اصلی ما در این مقاله پاسخی به این سوالات خواهد بود. امروزه شواهدی در دست است، مبنی بر این که در فعالیت های انجام شده در مورد تأثیر اقلیم اثرات اقلیمی بر انسان و محیط هم مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین مقاله حاضر امکانات و محدودیت های تحقیقات تاثیر اقلیم بر توریسم را نیز مورد بحث قرار داده است. در این مقاله ابتدا راجع به اهمیت مسئله توریسم – هوا و اقلیم بحث خواهیم کرد پس از آن یک بررسی جامع از مسائل معرفت شناختی تحقیقات اثر اقلیم ارائه دادیم، سرانجام راهبردهایی را جهت تحقیقات پیشرفته تر درباره اثرات اقلیم در محدوده توریسم بیان خواهیم داشت.
