ژئودزی
لیدا کوشکی؛ بهزاد وثوقی؛ سید رضا غفاری رزین
چکیده
پدیده زمینلرزه هرساله در جهان و مخصوصاً کشور لرزهخیزی چون ایران، زیانهای جانی و مالی هنگفتی به بار میآورد و پیشبینی زمینلرزه به یکی از چالشهای بزرگ دانشمندان در دهههای اخیر تبدیل شده است. از جمله این پیشنشانگرها میتوان به وقوع بیهنجاری در پارامترهای یونسفری قبل از زمینلرزه اشاره نمود. پارامتر مورد بررسی در این ...
بیشتر
پدیده زمینلرزه هرساله در جهان و مخصوصاً کشور لرزهخیزی چون ایران، زیانهای جانی و مالی هنگفتی به بار میآورد و پیشبینی زمینلرزه به یکی از چالشهای بزرگ دانشمندان در دهههای اخیر تبدیل شده است. از جمله این پیشنشانگرها میتوان به وقوع بیهنجاری در پارامترهای یونسفری قبل از زمینلرزه اشاره نمود. پارامتر مورد بررسی در این تحقیق محتوای الکترون کلی (TEC) است و مناطق مطالعاتی برای بررسی، زمینلرزه دوگانه اهر- ورزقان با بزرگای 6.5 و زمینلرزه سرپل ذهاب با بزرگای 6.3 است. در زمینلرزه اهر- ورزقان از مشاهدات شش ایستگاه GPS و در زمینلرزه سرپل ذهاب از مشاهدات پنج ایستگاه GPS شبکه جهانی IGS، به منظور محاسبه مقدار محتوای الکترون کلی (TEC) یونسفر استفاده شده است. تبدیل فوریه زمان کوتاه (STFT) و پارامترهای آماری میانگین و انحراف معیار برای کشف بیهنجاریهای موجود در سری زمانی یونسفر بهکار گرفته شدهاند. همچنین تغییرات شاخصهای ژئومغناطیسی و آب و هوایی KP، Dst، F10.7، Vsw (سرعت پلاسما)، Ey (میدان مغناطیسی) و IMFBz (میدان مغناطیسی بین سیارهای) برای اطلاع از شرایط روزهای قبل از وقوع زمینلرزه مورد بررسی و آنالیز قرار گرفتهاند. نتایج نشان میدهد که برای زمینلرزه اهر- ورزقان، بیهنجاریهایی در11، 12، 13 و نیز 5 روز قبل از زمینلرزه وجود دارد. اما برای زمینلرزه سرپل ذهاب، در 6، 7، 13 و 21 روز قبل از زمینلرزه، بیهنجاریهایی قابل مشاهده است. آنالیزهای انجام گرفته در این مقاله نشان میدهد که در صورت بررسی کلیه پارامترهای ژئومغناطیسی و آب و هوائی قبل از وقوع زمینلرزه، میتوان با آنالیز سری زمانی یونسفر با روش STFT، بیهنجاریهای موجود را به صورت مستقیم مشاهده نمود. توجه به این نکته ضروری است که در روزهایی که شرایط ژئومغاطیسی و آب و هوایی آرامی حاکم نیست، نمیتوان تنها وقوع زمینلرزه را علت بیهنجاریهای کشف شده در سری زمانی یونسفر، دانست.