سیده شهلا حسینی اصل؛ حسن بیک محمدی
دوره 21، 84-1 ، اسفند 1391، ، صفحه 8-10
چکیده
شهر کازرون در جنوب استان فارس واقع شده است. وسعت آن در حدود 2174 هکتار میباشد. از این وسعت حدود 210 هکتار یا 10 درصد آن بافت فرسوده است که به دلایل ویژگیهای نامناسب از قبیل (کمبود اشتغال، کمبود خدمات، باریکی معابر، تراکم جمعیت، نارسایی در وضعیت زیربنایی – مشکلات اقتصادی – اجتماعی و حقوقی ) اثرات مستقیمی بر رکود و ...
بیشتر
شهر کازرون در جنوب استان فارس واقع شده است. وسعت آن در حدود 2174 هکتار میباشد. از این وسعت حدود 210 هکتار یا 10 درصد آن بافت فرسوده است که به دلایل ویژگیهای نامناسب از قبیل (کمبود اشتغال، کمبود خدمات، باریکی معابر، تراکم جمعیت، نارسایی در وضعیت زیربنایی – مشکلات اقتصادی – اجتماعی و حقوقی ) اثرات مستقیمی بر رکود و فرسودگی بافت و ساکنان آن میگذارد که مجموعه این عوامل به صورت سیستمی اهمیت مطالعه موضوع مورد نظر را مشخص مینماید . هدف از تحقیق حاضر شناخت مشکلات بافت فرسوده و ساختار اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی محدوده مورد مطالعه و ارائه پیشنهاداتی جهت حل مشکلات این بافت میباشد. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی و میدانی در شهر کازرون انجام گرفته و اطلاعات و آمار لازم، از منابع موثق و سازمانها و ادارات معتبر شهرداری –فرمانداری –سازمان میراث فرهنگی و سالنامههای آماری و نتایج سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن سالهای 1375 و 1385 تهیه گردیده است. نتایج حاصل از یافتهها نشان میدهد وضعیت اقتصادی – اجتماعی و تسهیلات بد زیر بنایی و عامل مدیریتی در عقب ماندگی بافت تأثیر دارد و اگر به توسعه فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی و ایجاد مشاغل و اصلاح شبکه معابر و توسعه مراکز خدماتی این محدوده اقدام کنیم از بسیاری مشکلات اقتصادی و آسیبهای اجتماعی بافت جلوگیری به عمل میآید.
حسن بیک محمدی؛ یونس آزادی
دوره 21، شماره 81 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 9-16
چکیده
به منظور برنامه ریزی و توسعه مناطق و نواحی، شناخت امکانات و تنگناها و تعیین میزان محرومیت و برخورداری از شاخص های مورد بررسی در برنامه ریزی هر منطقه، در مرحله اول اهمیت قرار دارد. شناخت، اولین قدم در امر برنامه ریزی است و با شناخت ویژگی های یک نقطه، با دید بازتری می توان برای توسعه و پیشرفت آن منطقه برنامه ریزی نمود.
بخش ...
بیشتر
به منظور برنامه ریزی و توسعه مناطق و نواحی، شناخت امکانات و تنگناها و تعیین میزان محرومیت و برخورداری از شاخص های مورد بررسی در برنامه ریزی هر منطقه، در مرحله اول اهمیت قرار دارد. شناخت، اولین قدم در امر برنامه ریزی است و با شناخت ویژگی های یک نقطه، با دید بازتری می توان برای توسعه و پیشرفت آن منطقه برنامه ریزی نمود.
بخش شیروان با 3560 خانوار، 17197 نفر جمعیت، 3 دهستان و 59 روستای دارای سکنه، یکی از بخشهای سهگانه شهرستان شیروان چرداول از توابع استان ایلام می باشد که 28/84 درصد جمعیت ساکن در آن روستانشین می باشند. لذا با توجه به مشکلات منطقه از جمله؛ مهاجرفرستی، نرخ بالای بیکاری، نسبت جنسی پایین، بالابودن بار تکفل و...؛ برنامه ریزی به منظور برقراری توسعه در این منطقه لازم و ضروری است.
هدف از تدوین این مقاله سطح بندی دهستان های بخش شیروان از توابع استان ایلام از نظر شاخص های توسعه می باشد که ابتدا در دو قالب، سطحبندی مورد مطالعه از نظر شاخص های اقتصادی و اجتماعی و سپس در حالت جمع این دو قالب، نسبت به سطح بندی دهستان ها اقدام گردیده است. برای انجام سطح بندی از نظر شاخصهای مورد بررسی، از شاخص توسعه انسانی استفاده شده است. روش انجام این تحقیق ترکیبی است از روشهای توصیفی و تحلیلی که بخش عمده دادههای آن از طریق بررسیهای میدانی و مراجعه به ادارات مرتبط به دست آمده است. برای سطحبندی دهستانهای منطقه از نظر شاخصهای مورد بررسی، از شاخص توسعه انسانی(HDI) و برای تهیه نقشهها از نرمافزار ARCVIEW استفاده شده است.
نتایج سطحبندی دهستانهای مورد مطالعه از نظر شاخصهای توسعه نشان میدهد که دهستان کارزان در ردیف دهستانهای محروم، دهستانهای زنگوان و لومار در ردیف دهستانهای نیمه برخوردار قرار دارند و هیچ کدام از دهستانهای مورد بررسی در ردیف دهستانهای برخوردار قرار نگرفتهاند. از نتایج این تحقیق میتوان برای برنامهریزی و اولویت دادن به نیازها براساس میزان برخورداری از شاخصهای مورد بررسی استفاده نمود.
حسن بیک محمدی؛ مسلم اسدی
دوره 18، شماره 71 ، آبان 1388، ، صفحه 15-19
چکیده
سیاستگزاران و مردم امید زیادى به توسعه صنایع کوچک روستایى دارند. این صنایع مى توانند نقش در خور توجه و مؤثرى در اشتغالزائى و کسب درآمد براى روستاییان و توزیع مساوى تر درآمد در نواحى روستایى و مانند آن را داشته باشند. به منظور دستیابى به این هدف و جایگاه مورد نظر در فرایند توسعه باید به استقرار این صنایع در نواحى روستایى توجه ...
بیشتر
سیاستگزاران و مردم امید زیادى به توسعه صنایع کوچک روستایى دارند. این صنایع مى توانند نقش در خور توجه و مؤثرى در اشتغالزائى و کسب درآمد براى روستاییان و توزیع مساوى تر درآمد در نواحى روستایى و مانند آن را داشته باشند. به منظور دستیابى به این هدف و جایگاه مورد نظر در فرایند توسعه باید به استقرار این صنایع در نواحى روستایى توجه کافى بشود. براى دستیابى به توسعه روستایى با توجه به عدم توان بخش کشاورزى نسبت به تأمین اشتغال کامل و بهینه نیروى انسانى، محدودیت زمین، مرتع، مکانیزه شدن کشاورزى و کوچک بودن اراضى زراعى در سطح نواحى روستایى (شهرستان)، توجه به صنایع کوچک و ترقى و رونق دادن آن در نواحى روستایى ضرورى است. وجود توانمندى ها، استعدادها و شرایط مساعد محیطى در منطقه مورد مطالعه امکان رشد و رونق صنایع کوچک خصوصا صنایع تبدیلى و تکمیلى را فراهم مى کند. هدف از این پژوهش بررسى وضعیت صنایع کوچک و ضرورت توجه به این صنایع در منطقه مورد مطالعه بوده است. اطلاعات با بهره گیرى از مقالات، کتب، گزارشها، آمارنامه ها و مصاحبه و مطالعات میدانى تهیه شده و روش تحقیق توصیفى تحلیلى بوده است. نتایج این مطالعه نشان مى دهد که ایجاد فرصت هاى شغلى براى روستاییان موفقیت آمیز نبوده است و صنایع کوچک با توجه به پتانسیل هاى موجود در منطقه نقش مهمى در توسعه و اشتغال مى تواند داشته باشد. ایجاد و گسترش صنایع کوچک در منطقه باعث توسعه و اشتغال بیشتر و افزایش درآمد روستاییان مى شود.
حسن بیک محمدی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، ، صفحه 32-35
چکیده
مشرق زمین زادگاه تمدن است و سیستان یکى از کانون هاى فرهنگ و تمدن جنوب غرب آسیاست. سیستان همچنین سرزمین و زادگاه حماسه هاى ملى، فرهنگى و اجتماعى تاریخ باستان کشور ایران است. دشت سیستان در محدوده شرق ایران به علت موقعیت خاص جغرافیایى در مصب و دلتاى رودخانه هیرمند و شعبات آن و بهره گیرى از منابع آبى و آبرفت هاى حاصل خیز آن در سایه ...
بیشتر
مشرق زمین زادگاه تمدن است و سیستان یکى از کانون هاى فرهنگ و تمدن جنوب غرب آسیاست. سیستان همچنین سرزمین و زادگاه حماسه هاى ملى، فرهنگى و اجتماعى تاریخ باستان کشور ایران است. دشت سیستان در محدوده شرق ایران به علت موقعیت خاص جغرافیایى در مصب و دلتاى رودخانه هیرمند و شعبات آن و بهره گیرى از منابع آبى و آبرفت هاى حاصل خیز آن در سایه فعالیت هاى کشاورزى و کارکردهاى فرهنگى بنیان گذار یکى از تمدن هاى کهن در عهد باستان است . براساس یافته هاى باستان شناسان در هزاره هاى قبل از میلاد یکى از قدیم ترین شیوه هاى شهرنشینى و مدنیت در شهرسوخته سیستان شکل گرفته و قدمت آن حتى قدیمى تر از تمدن سومر بوده است . سرزمین سیستان به برکت موقعیت جغرافیایى خود از سپیده دم تاریخ از چنان غناى اقتصادى برخوردار بوده است که در طى قرن ها به "انبار غله آسیا" مشهور بوده است. در این مقاله که به شیوه روش هاى تحقیق اسنادى و تحلیلى تهیه شده ، پژوهنده سعى کرده است تا طى جمع آورى و تجزیه و تحلیل اسناد و مدارک تاریخى و جغرافیایى چهره واقعى جغرافیاى تاریخى سیستان مشخص شده؛ قدمت، موقعیت، جایگاه و نقش اقتصادى و فرهنگى و اجتماعى آن رادر میان مراکز تمدنى جنوب شرقى آسیا مشخص نماید.
حسن بیک محمدی
دوره 12، شماره 48 ، بهمن 1382، ، صفحه 51-57
چکیده
اگر چه سابقه احداث شهرهاى جدید با نقشه قبلى به پیش از میلاد برمىگردد، ولى جنبش نوشهرها به ابتداى قرن بیستم و به پیشنهاد ابنزرهوارد (1928-1850) مربوط مىشود. در کشور ایران شهرنشینى نوین از حدود سال 1300 شمسى آغاز شده و احداث نوشهرها در دهه هاى اخیر و در راستاى اسکان سرریزهاى جمعیت شهرهاى بزرگ و سکونت کارکنان مراکز صنعتى و با اهداف نظامى، ...
بیشتر
اگر چه سابقه احداث شهرهاى جدید با نقشه قبلى به پیش از میلاد برمىگردد، ولى جنبش نوشهرها به ابتداى قرن بیستم و به پیشنهاد ابنزرهوارد (1928-1850) مربوط مىشود. در کشور ایران شهرنشینى نوین از حدود سال 1300 شمسى آغاز شده و احداث نوشهرها در دهه هاى اخیر و در راستاى اسکان سرریزهاى جمعیت شهرهاى بزرگ و سکونت کارکنان مراکز صنعتى و با اهداف نظامى، سیاسى و اقتصادى مورد توجه قرار گرفته است . رشد شهرنشینى استان اصفهان در دهه هاى گذشته بلحاظ توسعه فعالیتهاى اقتصادى در بخشهاى کشاورزى، خدمات و بویژه صنعت به طور چشمگیرى افزایش یافته و ضمن ایجاد ناهماهنگى در توزیع جغرافیایى جمعیت شهرى منطقه و استان، مسائل و تنگناهاى، اجتماعى و زیست محیطى زیادى را ایجاد کرده است، لذا برنامه ریزان شهرى در راستاى سیاست توسعه مراکز شهرى، اسکان لبریزهاى جمعیتى شهر اصفهان و کاهش مشکلات آن همچنین سکونت کارکنان مراکز صنعتى، سیاست ایجاد شهرهاى جدید را در منطقه اصفهان برگزیده و نوشهرهایى را احداث کرده اند. شایان توجه است که بدانیم تعدادى از این نوشهرها، ضمن پذیرش بخشى از سرریزهاى جمعیتى شهر اصفهان، خود با مسائل و مشکلات ویژه اى روبرویند. در این نوشته که با استفاده از روشهاى تحقیق على، توصیفى و اسنادى تهیه شده وضعیت نوشهرهاى منطقه اصفهان مورد بررسى و تحلیل قرارگرفته و در پایان جهت برنامه ریزان شهرهاى جدید، راهکارهایى ارائه شده است.
حسن بیک محمدی
دوره 12، شماره 46 ، مرداد 1382، ، صفحه 51-54
چکیده
دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه روی زمین برای کشورهای اطراف خود به منافع دریایی و محیطی فراوانی ایجاد کرده است که یکی از آنها وجود شرایط مساعد زیست محیطی و خلق چشم اندزهای بسیار زیبای طبیعی و توریستی در سواحل جنوبی آن است، بطوری که کرانه های استان های گلستان، مازندران و به ویژه گیلان کشور ایران، در طول حدود 700 کیلومتر با ...
بیشتر
دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه روی زمین برای کشورهای اطراف خود به منافع دریایی و محیطی فراوانی ایجاد کرده است که یکی از آنها وجود شرایط مساعد زیست محیطی و خلق چشم اندزهای بسیار زیبای طبیعی و توریستی در سواحل جنوبی آن است، بطوری که کرانه های استان های گلستان، مازندران و به ویژه گیلان کشور ایران، در طول حدود 700 کیلومتر با برخورداری از جاذبه های متعدد طبیعی توریستی از جمله اراضی سرسبز، کوه های سربه فلک کشیده و دامنه های پوشیده از جنگل، تالاب میانکاله، مرداب انزلی، پارکهای نور، سیسنگان و گلستان و زیستگاه های حیات وحش، همچنین داشتن سواحل شنی و مناظر زیبا و دل انگیز، یکی از بزرگترین کانون های توریستی و گردشگردی ایران است. این منطقه همچنین دارای جذابیت های متعدد توریستی دیگر اعم از تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، درمانی و تفریحی بوده و در مجموع از نظر توریسم تفریحی و اکوتوریست های داخلی و خارجی و مشتاقان و علاقه مندان به طبیعت و دریا بسیار اهمیت دارد. شایسته است که بدانیم منشأ اصلی و زمینهساز همه این جذابیت های طبیهی و توریستی و حتی سابقه تاریخی سکونت و تمدن این سرزمین، وجود دریای خزر و اثرات متعدد زیست محیطی، اکولوژیکی، اقلیمی و اقتصادی آن ست. این سواحل به خاطر برخورداری از عوامل مساعد طبیعی و آب و هوایی ویژه در تابستان از جمله درجه حرارت مناسب تابستان، مدت آفتابی بودن روزها، درجه حرارت آب دریا، رطوبت نسبی، پوشش جنگلی و چشم اندازهای زیبای طبیعی و همچنین سهولت دسترسی به تهران و سایر نواحی پرجمعیت ایران شرایط برخورداری از امکانات رفاهی و خدماتی و تأسیسات تفریحی، یکی از مساعدترین مناطق ایران برای توسعه صنعت گردشگری و به ویژه توریسم تابستانی است، بطوری که سالیانه بیش از 25 میلیون ایرانگرد و علاقه مندان به توریسم تفریحی را به سمت خود جذب می کند. در این مقاله که به شیوه پژوهش توصیفی و تحلیلی تهیه شده است نگارنده ضمن معرفی جاذبه های طبیعی ایرانگردی و جهانگردی سواحل شمال، ارزش و اهمیت دریای خزر را درخلق و ایجاد این جاذبه ها نشان داده و در خاتمه جهت حفظ این جذابیتها و استفاده بهینه از آنها در راستای توسعه پایدار صنعت توریسم منطقه راهکارهایی را ارائه می نماید.
حسن بیک محمدی
دوره 10، شماره 37 ، اردیبهشت 1380، ، صفحه 59-64
چکیده
کوچ نشینی در ایران سابقه دیرینه ای دارد و جامعه عشایری از تولید کنندگان عمده دام در کشور محسوب می شوند. جامعه عشایری ایران با اینکه از 2 درصد از جمعیت را تشکیل می دهند، در تأمین بخش عمده ای از تولیدات دامی کشور نقش دارند. بخشی از ارتفاعات زاگرس واقع در بین استان های اصفهان، چهارمحال و بختیاری و خوزستان در قلمرو ایلات ...
بیشتر
کوچ نشینی در ایران سابقه دیرینه ای دارد و جامعه عشایری از تولید کنندگان عمده دام در کشور محسوب می شوند. جامعه عشایری ایران با اینکه از 2 درصد از جمعیت را تشکیل می دهند، در تأمین بخش عمده ای از تولیدات دامی کشور نقش دارند. بخشی از ارتفاعات زاگرس واقع در بین استان های اصفهان، چهارمحال و بختیاری و خوزستان در قلمرو ایلات بختیاری قرار دارد، جامعه بختیاری با حدود 35 هزار خانوار و کمتر از 3 میلیون رأس دام و در اختیار داشتن 7/10 درصد از مراتع کل کشور یکی از معروف ترین جوامع ایلی ایران را تشکیل می دهد. طوایف موری و قندعلی از ایل «دورکی باب» یکی از ایلات معروف هفت لنگ بختیاری اند که بخشی از آنها در دهستان های بازفت و دوآب صمصامی از شهرستان های فارسان و اردل اسکان یافته و بخش دیگر همچنان بیم مناطق ییلاقی چهارمحال بختیاری و قشلاقی مشرق خوزستان به رمه گردانی زندگی می گذارنند. اقتصاد این طوایف در مرحله اول بر مبنای دامداری، سپس کشاورزی، صنایع دستی و داد و ستد بوده، در دهه های اخیر به علت مشکلات عدیده اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی ناگزیر به زندگی یک جانشینی به صورت خودجوش گرایش یافته اند. تحقیقات انجام شده نشان می دهد عشایر منطقه آن چنان با مسائل اقتصادی و معیشتی روبرویند که علیرغم تحمل و بردباری همیشگی، به شدت به اسکان روی آورده اند. در ایم مقاله نگارنده قصد آن دارد که با استفاده از روش های تحقیق میدانی، توصیفی و تحلیلی، گوشه هایی از ارکان اقتصادی- معیشتی بخشی از ایلات بختیاری را مورد بررسی و تحلیل مجدد قرار داده و به منظور برنامه ریزی توسعه زندگی عشایر منطقه و رفع محدودیت های اقتصادی- اجتماعی ایلات مورد نظر و بهره گیری از توانهای مثبت محیطی منطقه، راهکارهایی را ارائه دهد.
حسن بیک محمدی
دوره 8، شماره 32 ، بهمن 1378، ، صفحه 57-64
چکیده
مهاجرت یکی از ویژگی های دموگرافیکی و تحلیل جمعیت است که به نقل و انتقالات و جابجایی سکونتی مردم از مکانی به مکان دیگر مربوط می شود. این جابجایی تحت تأثیر جاذبه ها و دافعه های نواحی مختلف صورت گرفته و در هر یک از مکان های مهاجر فرست و مهاجر پذیر آثار اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی ویژه ای را بوجود می آورد. استان اصفهان در دهه ...
بیشتر
مهاجرت یکی از ویژگی های دموگرافیکی و تحلیل جمعیت است که به نقل و انتقالات و جابجایی سکونتی مردم از مکانی به مکان دیگر مربوط می شود. این جابجایی تحت تأثیر جاذبه ها و دافعه های نواحی مختلف صورت گرفته و در هر یک از مکان های مهاجر فرست و مهاجر پذیر آثار اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی ویژه ای را بوجود می آورد. استان اصفهان در دهه های گذشته تحت تأثیر عدم تعادل در برنامه ریزی اقتصادی و تمرکز برنامه ریزی و تمرکز سرمایه گذاری های صنعتی در بخش کوچکی از استان و توسعه قطبی و عدم توجه به توسعه فضایی با نقل و انتقالات شدید جمعیتی روبه رو بوده است. بطوری که در فاصله سالهای 65 تا 75 بیش از 591 هزار نفر (15 درصد از جمعیت استان) به این سرزمین وارد و یا در درون آن جابجا شده اند که از این تعداد 40 درصد از سایر استان ها، 3 درصد مربوط به مهاجرین خارج از کشور و 57 درصد بقیه مربوط به جابجایی های شهری و روستایی داخل استان بوده است. مطالعات مهاجرت های بین استانی اصفهان نشان می دهد در حالی که خالص مهاجرتی استان در 1335 معادل 190 هزار نفر بوده، در سال 1375 این رقم به 67+ هزار نفر افزایش یافته است. به عبارتی این استان از حالت مهاجر فرستی به استانی مهاجرپذیر تبدیل شده است و در این میان نقشه شهر اصفهان به لحاظ برخورداری از پتانسیل ها و توان های بالای صنعتی، بازرگانی، فرهنگی و خدماتی در پذیرش مهاجرین از سایر نقاط بیشتر بوده و این شهر را با بیش از 266/1 هزار نفر جمعیت در ردیف سومین شهر ایران قرار داده است. آمار جابجایی های استان نشان می دهد که سهم شهرهای مختلف از مهاجرین خارجی و داخلی یکسان نبوده و رشد جمعیت سالانه برخی از آنها تا 5/19 درصد (شاهین شهر) رسیده است. در این مقاله با استفاده از روشهای تاریخی و تحلیلی نگارنده نقل و انتقالات جمعیتی گذشته استان اصفهان را در ابعاد مهاجرت های بین استانی، خارجی و جابجایی داخلی در رابطه با عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مؤثر در آنها مطالعه کرده و اثرات مثبت و منفی اقتصادی و اجتماعی این جابجایی را در مناطق مهاجرپذیر و مهاجرت فرست استان مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. در خاتمه در راستای جلوگیری از رشد بی رویه جمعیت شهری، تنظیم پدیده مهاجرت و بالاخره سامان دهی جابجایی های جمعیت، شهری و روستایی راهکارهایی را برای برنامه ریزان مسائل شهری و جمعیتی استان ارائه می دهد.
حسن بیک محمدی
دوره 8، شماره 29 ، اردیبهشت 1378، ، صفحه 16-19
چکیده
بازرگانی خارجی، افزایش صادرات و در نتیجه تحصیل ارز یکی از ابزارهای مهم توسعه اقتصادی در کشورهای مختلف دنیاست، و توسعه پایدار اقتصادی- در قالب تنوع بخشی به محصولات صادراتی- از جمله ساز و کارهای اساسی در توسعه سیاسی- اجتماعی و اقتصادی هر کشور است.
بدیهی است یکی از روشهای توسعه صادرات، تأسیس مناطق آزاد تجاری- صنعتی است. ایجاد این مناطق ...
بیشتر
بازرگانی خارجی، افزایش صادرات و در نتیجه تحصیل ارز یکی از ابزارهای مهم توسعه اقتصادی در کشورهای مختلف دنیاست، و توسعه پایدار اقتصادی- در قالب تنوع بخشی به محصولات صادراتی- از جمله ساز و کارهای اساسی در توسعه سیاسی- اجتماعی و اقتصادی هر کشور است.
بدیهی است یکی از روشهای توسعه صادرات، تأسیس مناطق آزاد تجاری- صنعتی است. ایجاد این مناطق در دنیا پدیده جدیدی نیست و به گذشته ای دور یعنی اوایل قرن هجدهم برمی گردد. این گزینه مدت هاست که در بسیاری از کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی تجریه شده و در توسعه کشورهای میزبان نقشه عمده ای داشته است. به عبارت دیگر مناطق آزاد تجاری- صنعتی با اتصال اقتصاد این کشورها به اقتصاد جهانی، جذب سرمایه های خارجی و بهره گیری از استعدادهای بالقوه منطقه ای، امکانات رشد اقتصادی آنها را فراهم کرده است. از نمونه های بسیار موفق برخی از این مناطق، می توان به نقش مناطق آزاد تجاری- صنعتی تعدادی از کشورهای آسیای جنوب شرقی در توسعه صادرات و تحصیل ارز اشاره کرد، برای نمونه رشد اقلام صادراتی سنگاپور، کره جنوبی، مالزی، شانگهای و تایوان در دهه گذشته بیشتر به افسانه شباهت داشته و گفته می شود که صادرات سنگاپور در بخش لوازم الکترونیک از 20 میلیارد دلار در ماه بیشتر بوده است.
یکی از ویژگی های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران تک محصولی بودن آن است، لذا این اقتصاد در مقابل چالش ها و بحران های سیاسی و اقتصادی جهان بسیار آسیب پذیر است و شرایط و تنگناهای اقتصادی امروز مملکت ما دلیل روشنی براین ادعاست، لذا این کشور در راستای تنوع بخشی به فعالیت های اقتصادی و رفع برخی از تنگناهای آن از جمله کمبود ارز، تکنولوژی نوین، مهارت در مدیریت، توسعه صادرات، ایجاد اشتغال و...در برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود (72-1368) جزایر کیش، قشم و بخشی از شهرستان چابهار را بعنوان مناطق آزاد تجاری- صنعتی در نظر گرفت.
انچه در این مقاله با استفاده از روش های تاریخی، توصیفی و تحلیلی بدنبال آن است، این است که بدانیم:
- مناطق آزاد تجاری- صنعتی چیست و اهداف آن کدام است؟
- مناطق آزاد تجاری- صنعتی ایران کدامند و چه ویژگی هایی دارند؟
- نظام اسلامی ایران در ایجاد این مناطق چه اهدافی را دنبال می کند؟
- دلایل انتخاب چابهار بعنوان منطقه آزاد تجاری – صنعتی چیست؟
- عملکرد منطقه آزاد چابهار در توسعه ایران و منطقه چه بوده است؟
حسن بیک محمدی
دوره 5، شماره 19 ، آبان 1375، ، صفحه 47-53
چکیده
رشد سریع جمعیت در اغلب شهرهای بزرگ و پایتخت های کشورهای در حال توسعه، مادرشهرهای بزرگی را به وجود می آورد که جمعیت اغلب آنها بیشتر از 10 میلیون نفر خواهد بود، مرکز مطالعات جمعیت شناسی سازمان ملل پیش بینی کرده است که تا پایان دهه 1990م افزون بر 323 میلیون نفر در این مراکز زندگی خواهند کرد که یکی از آنها تهران با جمعیت 10 میلیون نفر ...
بیشتر
رشد سریع جمعیت در اغلب شهرهای بزرگ و پایتخت های کشورهای در حال توسعه، مادرشهرهای بزرگی را به وجود می آورد که جمعیت اغلب آنها بیشتر از 10 میلیون نفر خواهد بود، مرکز مطالعات جمعیت شناسی سازمان ملل پیش بینی کرده است که تا پایان دهه 1990م افزون بر 323 میلیون نفر در این مراکز زندگی خواهند کرد که یکی از آنها تهران با جمعیت 10 میلیون نفر خواهد بود. وقتی یک شهر، در گوشه های مختلف و به اشکال گوناگون شکل می گیرد و به تدریج جا می افتد، آنگاه حصاری از مقاومت های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی به دور آن کشیده می شود که تغییر در آن در جهت نیل به سرعت و سهولت ترافیکی یا غیرممکن و یا از حیث اجتماعی بسیار گران تمام می شود و اغلب متضمن درهم ریختگی زندگی مردم و ایجاد نارضایتی هاست.
کشور ایران نیز در چند دهه اخیر مهاجرت های روستایی و در جهت افزایش تعداد شهرها و تبدیل برخی از آنها به شهرهای بزرگ، دچار تغییرات و تحولاتی شده که نتیجه آن ناهماهنگی در پراکندگی مراکز شهری، تمرکز شدید جمعیت در برخی از شهرها، ناموزونی در نظام و شبکه شهری و بالاخره عدم تعادل در نظام سلسله مراتبی شهری بوده است، لذا به جهت جلوگیری از مشکلات فراوان اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و اکولوژیکی شهرهای بزرگ، بررسی کمی و کیفی این شهرها و لزوم بازنگری در برنامه ریزی آنها، از اهمیت زیادی برخوردار است.
بدیهی است در پیدایش این عدم تعادل و ناهماهنگی، در عین حال که نقش عوامل زیست محیطی و تباین شرایط طبیعی را به عنوان بستر جغرافیایی نمی توان فراموش کرد، اثر مسائل سیاسی، اقتصادی را نیز نباید از نظر دور داشت.
حسن بیک محمدی
دوره 5، شماره 17 ، اردیبهشت 1375، ، صفحه 23-26
چکیده
تا سی سال پیش در سطح جهان، جهانگردی و سفرهای بین المللی حتی برای کسانی که از توان اقتصادی بالایی برخوردار بودند امری لوکس و فانتزی محسوب می شد در حالی که امروزه صنعت توریسم به صورت یکی از بزرگترین صنایع جهان درآمده است.
تعداد جهانگردان بین المللی که در سال 1950م از 25 میلیون نفر متجاوز نبوده در سال 1993م به بیش از 500 میلیون نفر افزایش ...
بیشتر
تا سی سال پیش در سطح جهان، جهانگردی و سفرهای بین المللی حتی برای کسانی که از توان اقتصادی بالایی برخوردار بودند امری لوکس و فانتزی محسوب می شد در حالی که امروزه صنعت توریسم به صورت یکی از بزرگترین صنایع جهان درآمده است.
تعداد جهانگردان بین المللی که در سال 1950م از 25 میلیون نفر متجاوز نبوده در سال 1993م به بیش از 500 میلیون نفر افزایش یافته است. در این مدت درآمد حاصل از این صنعت از 1/2 به 304 میلیارد دلار رسیده است. براساس گزارش سازمان جهانی جهانگردی سهم کشورهای خاورمیانه، آسیای جنوب غربی و شمال آفریقا از این درآمد تنها 4 درصد بوده است. در حالی که درآمد کشور اسپانیا به تنهایی بیش از درآمد نفتی تمامی کشورهای اطراف خلیج فارس و سهم کشور اندونزی معادل 3/3 میلیارد دلار و سهم کشور فرانسه از این صنعت نزدیک به یکصد میلیارد دلار می باشد.
بی تردید کشور ما به دلیل برخورداری از شرایط متنوع آب و هوایی، تاریخ کهن، آثار متعدد باستانی، سیاحتی و زیارتی، مناظر بدیع، چشم اندازهای زیبای جغرافیایی و آثار هنری از نظر صنعت توریسم دارای جایگاه ویژه ای است که در اثر توجه بیشتر می تواند به زودی به یکی از قطب های بزرگ توریستی دنیا تبدیل گردد.
اما باید توجه داشت که یکی از واقعیت های صنعت توریسم برای هر کشور آنست که این صنعت اصولاً نه میمون است و نه مطرود، اگرچه تردیدی نیست که توسعه این صنعت از نظر درآمد ارزی و ارزش های افزوده، ایجاد اشتغال و آفرینش کار و حیات بخشیدن به اقتصادهای محلی بیجان و تعامل فرهنگ بسیار سازنده است، ولی هرگاه این صنعت در تخریب محیط های طبیعی مؤثر بوده و به ویژه به محیط های فرهنگی آسیب برساند، فوق العاده ناخوشایند است لذا باید گفت علیرغم این که توسعه این صنعت در بعد فرهنگی به همبستگی بین ملت ها و در نهایت به صلح و تفاهم بین المللی می انجامد و از نظر اقتصادی نیز منابع بیشماری را بدنبال دارد، اما در بعضی از محافل بین المللی به خاطر برخی از اثرات منفی، نسبت به رشد و توسعه آن با نگرانی و تردید می نگرند. سعی این مقاله برآن است تا صنعت توریسم را در ایران و استان سیستان و بلوچستان مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.